Luoyang eski kent, Henan, ÇHC.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2017.
“Japonya, Çin, Kore, Tayvan, Vietnam. Fark etmiyordu. Asya’nın herhangi bir yerinden. Çekik. Jap. Tayvan. Her neyse. Asyalı Adam.”
“Çin Mahallesi’nden çıkıp banliyöye yerleşen biri. Normal insanların arasında yaşayan biri; normal insanlardan kasıt beyazlardır tabii.”
“Kimse beni işe almak istemiyor,” der. “Aksanın yüzünden.” “Benim aksanım yok ki,” der. “Ben de bunu söylemeye çalışıyorum. Tuhaf.” Wu, aksanlı konuşmayı öğrenir ve bir iş bulur, Çin Mahallesi’nde bir lokantada. Aksanlı konuşur, restoranın işleyişini öğrenir. O bu değildir ama nasıl Genç Asyalı Adam olunacağını öğrenir ve zamanla ustalaşır.”
“İnsanlar Dorothy ile Wu’ya ev satmak istemez. Onlara ev kiralamak da istemezler. Onlara ev kiralamak istememelerinin nedeni tenlerinin rengidir ve ABD’de teknik olarak böyle bir nedenden ötürü ev kiralamamak suç teşkil eder, fakat kimse bunu umursamaz. Ev kiralayabilecekleri tek yer Çin Mahallesi’dir.”
Eski ABD Yasalarında epey şey bulunabilir:
1850 yasası, Siyahların ve Kızılderililerin beyazlar lehine ya da aleyhine tanıklık etmelerini yasaklar. Bu iki grup ile aynı Asyalı atalara sahip Çinliler için de aynı hüküm geçerli sayılır. Çünkü Kristof Kolomb, San Salvador Adası’nın halkına Hintli adını vermiş, daha sonra Kızılderili adını alan bu Amerikan Hintlileri ile Moğolların ya da Asyalıların aynı ırktan geldikleri kabul görmüştür.
1859 Oregon Anayasasına göre hiçbir Çinli eyalette toprak edinemez.
1879 California Anayasasında toprak mülkiyeti beyaz ırk ve Afrika kökenliler ile kısıtlıdır.
1882 Çin Dışlama Yasası (Chinese Exclusion Act) ile Çinli işçilerin göçü durdurulur. Bu, belli bir etnik ya da ulusal grubu ABD’ne göç etmekten men eden ilk yasadır.
1890 Bingham Kararnamesi, ABD vatandaşı olup olmamalarına bakılmaksızın bütün Çinlilerin bir arada yaşayabilmeleri için ayrılmış bölge dışında San Francisco’da çalışmalarını ya da yaşamalarını yasaklar, böylelikle yasal dayanağı olan meşru bir getto yaratılır.
1892 Birleşik Devletler Federal Geary Yasası bütün Çin göçmenlerine yanlarında her zaman izin belgesi taşıma zorunluğu getirir. Taşımayanın cezası sınır dışı edilmek ya da bir yıl ağır hapistir. Çinlilerin mahkemede tanıklık etmesine izin verilmez.
1920 Birleşik Devletler Federal Cable Yasası, ABD vatandaşı olmaya uygun görülmeyen biriyle evlenen bir kadının ABD vatandaşlığından çıkarılmasına hükmeder.
1924 yılında Johnson-Reed Yasası Asya’dan göçü tamamen yasaklar.
1943 Çin Dışlama Yasası feshedilir. Yerine konan Magnuson Yasası ile ABD’de yaşayan Çinlilere sonradan vatandaşlık hakkı tanınır, fakat Çinli azınlığın toprak ya da iş sahibi olması yasaktır. Çin göçmen kotası yılda 105 kişi olarak saptanır.
1965 Hart-Celler Yasası kota sistemini fesheder.
Yararlanılan Kaynak
İç Mekan Çin Mahallesi, Charles Yu, İthaki Yayınları, 2021. Sayfa 155, 156, 158, 159, 221, 222, 240, 261.
Leave A Reply