Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Ormana Yeniçeri Müze Galeri, Antalya, 2021.
1870 Fransa-Prusya Savaşı sırasında Brahms, Fransız ordusunda barbar Türk askerlerinin bulunduğu söylentisiyle dehşete düşmüş Clara Schumann’ın yanına varamayınca….(1).
“Fransızlar onlara ait olmayan her şeyin yabani ve saçma olduğu kanısındadır,” diye yazmıştı mektubunda Turgenyev (2).
(Paris’te,1860’larda) Dans müziği Marais semtinde adıyla alakasız biçimde Çin tarzında bezenmiş bahçeli bir kafe olan Jardin Turc gibi yerlerde de baskındı (3). Hem Çin hem Türk, yani beş bilinmez…
***
Jön Türklük az önce temelli yıkıcı girişim planlarını tamamlamış, ulusal ve anayasal devlet olarak Türkiye – insanlığın en büyük zaferi!
“İslamiyet’in liberalleşmesi,” diye alay etti Naphta. “Mükemmel. Aydınlanmış fanatizm-çok iyi.” (4).
“Voltaire kendi, uygarlık savaşını onaylamıştır ve II. Frederik’e Türkler’e karşı savaş açmayı tavsiye etmiştir.”
“Bunun yerine o da onlarla birleşti, hah hah hah!” (5).
***
İmparatoriçe Maria Theresa sabıkalı fahişelerin sınır dışı edilerek “ancak Türkleri ve kafirleri baştan çıkarabilecekleri” Macaristan’a gönderilmelerini emretmişti (6).
***
“Osmanlı İmparatorluğu’nun gerilemesi İnebahtı’da (1571) başladıktan sonra bile süren Türklere karşı duyulan korku benzeri tedirginlik” diye yazmış Umberto Eco (7).
***
Alman asıllı Avusturyalı Şansölye Prens Klemens von Metternich’in, giderek ağırlaşan gerici iktidarı 1809’dan 1848’e kadar sürmüştü. Rüşvetle ilgili özel sekreterleri, uzmanları olduğu; genel yiyicilik ve para hırsının zamanının dini olduğu söylenirdi. Kendisini sevmeyenler onu şöyle tanımlamıştı: “Metternich, bu eski saray tilkisi, Bizans sarayından çıkmış bir hadımla bir Türk paşasının Avrupalı bakan suretindeki karışımı.”
***
“Türk müziğinin yalnızca kulakları tırmalayacak kadar iyi olduğunu okumuşsunuzdur. Bu, yalnızca sokaklarda çalınanları duymuş olan kişilerin ileri sürdüğü savdır. Bu kişiler, gayda ve keman ezgilerine göre, İngiliz müziğinden söz eden bir yabancıdan daha iyi karar veremezler. İnanın ki müzikleri çok duygusal. Elbette ki İtalyan müziğini yeğlerim. Ancak, böylece belki de tarafgirlik yapmış oluyorum. ..iki türe de egemen olan Yunanlı bir kadınla tanıştım. Türk müziğini yeğliyordu.” (8).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Avrupalılar, Orlando Figes, YKY, 2020. Sayfa 317.
(2) A.g.e., sayfa 258.
(3) A.g.e., sayfa 272.
(4) Büyülü Dağ II. Cilt, Thomas Mann, Can Yayınları, 1998. Sayfa 47.
(5) A.g.e., sayfa 50.
(6) Habsburglar, Martyn Rady, Kronik Kitap, 2022. Sayfa 295.
(7) Budalalıktan Deliliğe, Umberto Eco, Kırmızı Kedi yayınevi, 2017. Sayfa 429.
(8) Doğu Mektupları, Lady Montagu, Yalçın Yayınları, 1996. 17 Nisan 7171, Edirne’den yazılan mektuplardan. Sayfa 74.
Leave A Reply