Batı’da Doğu, İslam ve Türk Algısı 8 Machiavelli 2

Uffizi Galerisi, Floransa.
Fotoğraf: tripadvisor.com.tr

• Hükümdar ya da Prens adıyla dilimize çevrilmiş eserden Osmanlı yönetimi, Katolik Krallar’ın Endülüs’te uyguladıkları zulüm ve kadınlara yaklaşım konularında alıntı yaptık. Bu söylemler hoşumuza gitse de gitmese de bu eser çok önemli bir eserdir.
• Machiavelli, Rönesans’ın en önemli siyaset kuramcısıdır. İktidarı”n kaynağının güç olduğunu söyler. Siyaset ve ahlak arasındaki bağı kopartmıştır. O zamana kadarki siyaset geleneğinde bir hükümdar için yararlı olanın ahlaki de olması gerekiyordu. Machiavelli’ye göre ise insanların iyi olmadığı bir dünyada hükümdarın iyi olmaya çalışması saçmadır. İktidar olmanın haklı olmakla da bir alakası yoktur.(3)
• Batı dillerinde devlet sözcüğünü ilk kez kullanan Machiavelli, yeni doğmakta olan burjuvazinin siyaset anlayışının laikleşmesini sağlamıştır. (3)
• Yeni bir bilim dalı olarak politik bilimlerin kurulmasına yol açmıştır.
• Yalnızca Elizabeth Çağı’nda (1558-1603) hazırlanmış 300 tiyatro oyununda ondan kötülüğün temsilcisi olarak bahsedilmiştir. Canterbury Piskoposu, eserin bizzat şeytan tarafından yazıldığını söylemiştir. 17. yüzyıl İngiltere’sinde “Old Nick” tabiri hem Machiavelli’yi hem de şeytanı anlatmak için kullanılmıştır. Jean Jacques Rousseau, Machiavelli’nin krallara ders verir gibi görünürken halklara büyük dersler verdiğini söylemiştir. (3)
• Siyasal görüşleri birbirinden tümüyle farklı olan Gramsci ve Mussolini’nin, biri Marksist, diğeri faşist iki İtalyan liderin yol göstereni olmuştur. Machiavelli’de buluşma, onun siyasetin teknik yönüyle ilgilenmesi yanında, siyasal alandaki somut gerçekliklerden, fiili durumlardan söz etmesine ve yetkin gözlem gücüne de bağlanmaktadır. (2) Gramsci onu, erken gelmiş bir Jakoben, eseri ise siyasi bir manifesto olarak nitelendirir.(3)

Yararlanılan Kaynaklar

1 – Hükümdar, Machiavelli, Sosyal Yayınlar, 1992.

2 – Machiavelli ve Hükümdar Üstüne, Selahattin Bağdatlı, Sosyal Yayınlar, 1992.

3 – Machiavelli Muamması, Haluk Hepkon, Radikal Kitap, 14 Mart 2008.