Büyük Bach

Ludwig van Beethoven’in Johann Sebastian Bach için söylediği söz, Almanya’da, Ohrdruf’daki Bach Anıtı’nın üzerinde yer alıyor: DERE DEĞİL DENİZ OLMALIYDI. (O’nun adı, ahenk ve armonide yarattığı sonsuz, tükenmez kombinasyon zenginliğinden ötürü dere (Bach) değil, deniz olmalıydı.)
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2000.

• Bach ailesinin müziği tam bir aile mesleği olarak kabullenip icra ettiği anlaşılıyor. Müzik sözlüklerinde 1580 yılından 19. yüzyıla dek Bach soyadıyla anılan 53 isim vardır. Bunların kimi orgcu, klavsenci, kimi besteci, kimi bando veya koro şefidir. Ama müzik tarihine yön veren en büyük Bach, Johann Sebastian Bach’tır.
• En az dört kuşaktan beri Almanya’nın Thüringen şehrine yerleşmiş olan bu ailenin, Ortaçağ’dan kalma bir esnaf tavrıyla müzik sanatına ilişkin bilgileri muhafaza ettiği ve nesilden nesle aktarılan bu birikimin Johann Sebastian ile zirve yaptığı söylenir. Ailenin diğer fertlerinden ayırt edebilmek için müzikologların Johann Sebastian’a uygun gördükleri Büyük lakabı, bu bestecinin sadece aile içindeki değil, müzik tarihi içindeki yerini belirtir niteliktedir: Johann Sebastian Bach, klasik Batı müziğinin en büyük bestecisidir.
• Çağdaş bestecilerden Mauricio Kagel, 1985 yılında, Bach’ın 200’üncü doğum yıldönümü kutlamalarında, her müzisyen tanrıya inanmayabilir ama hepsi Bach’a inanır, demiştir.
• Çağdaş bestecilerden Heinz Werner Henze ise, Bach’ın etkisi olmasaydı 20. yüzyıl müziğinin gelişimi nasıl olurdu, kendine nasıl bir yol bulurdu, bunu düşünmek bile çok güç, diyor.
• Bach, Almanya’da Alman müziğinin yaratıcısı olarak bir mite dönüşmüştür. Bir kısmı dünyasal olan dinsel formdaki besteleri müzik tarihinin kavşakları olmuştur.
• Bach, kendisinden önce yapılmışları harmanlamış, böylece kendisinden sonra gelenlere müthiş bir çalışma alanı hazırlamıştır. Müziğin özünü yakalamış ve yakalanmasına olanak sağlamıştır.
• Uzmanlar, onun ölümünden bu yana bestelenen bütün müzik yitip gitse, biz bugün Bach’ın eserlerine bakıp neler bestelenmiş olacağına dair ipuçları bulabileceğimizi söyler.
• Çok iyi ve çok yetenekli bir doğaçlamacı olduğu için günümüz cazcılarını da kendisine çekmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bach-Yaşamı ve Eserleri, Nazan İpşiroğlu, Cumhuriyet Kitap, Sayı 585.

Johann Sebastian Bach ve Kahve Kantatı, Bertan Rona, Yemek ve Kültür, Yaz 2014.

Hangi Bach?, Evin İlyasoğlu, Cumhuriyet, 27 Mart 2019.