POP ART
1954
1940-1960 arası dönemde Modernizm, gerek Avrupa’da gerekse ABD’de çok etkili olan avangard görsel kültüre yönelik bir yaklaşımdır ve son 100 yılın en yenilikçi, ilerlemeci avangard sanatın gittikçe soyut hale geldiği bir dönemdir.
1950’ler ve 1960’lar, sanatta Modernizm’in, Postmodern, Geç Modern ve Neo Avangard adı verilen uygulamaların başlaması açısından bir dönüm noktasıdır.
- Pop Art, İngiltere ve ABD’de, ilhamının büyük kısmını popüler kültürden alan bir akım olarak doğdu.
- Pop Art Modernizm’in, sanatın yaşamdan bağımsız, ortama özgü bir estetik deneyim olduğu iddialarına karşı çıktı.
- Seçkinciliği sorguladı.
- Art Brut ile felsefesi aynı, uygulanışı farklıdır. İkisinin de felsefesi “sanat hayatımızın bir parçasıdır”.
- Yüksek ve alçak sanat arasındaki, güzel sanatlarla kitsch arasındaki sınırları sorgulamayı amaçladı.
- Pop Art kitlesel medya ürünlerini güzel sanatlar alanına benimseterek, sanatın görüntüsünü değiştirdi.
- Pop Sanat, bu bağlamda ortaya çıkan Yeni Gerçekçilik eğilimi doğrultusunda; kökeni Soyut Dışavurumculuk‘a uzanan sanatçılar tarafından geliştirilmiştir..
- Sanatın kitlesel iletişim, medya ve tüketim kültürü endüstrisiyle yakından ilişkili olduğu bir dönemi başlatır.
- Pop Art, kitlesel medya ürünlerini güzel sanatlar alanına benimsetince sanatın görüntüsü sonsuza kadar değişti. Bundan sonra, popüler kültür, tüketim ve Çağdaş Sanat arasında alış veriş sürekli olacaktır.
- Pop Art, sıradan insanın ruhunu yansıtmayı amaçlamıştır. Bu yüzden sıradan insanın belleğine yer etmiş imgelem biçimlerini kullanmıştır.
- Pop Art’ çılar, sanatçının Güzellik üzerindeki tekelini yitirdiğini kabul ettiler. Böylelikle sanatçı ile sokaktaki insan arasındaki farklılık iyice belirsizleşti. İnsanlar ya da eşyalar arasında herhangi bir ayrım yapmadan, herhangi bir nesnenin kendi varlığıyla değil, sunulma biçimini belirleyen toplumsal koordinatlarla Güzelliğe sahip olduğunu ya da yitirdiğini kabullendiler: sahnede artık seri üretilmiş Güzellik vardı.
- Pop Art, enstalasyon, baskı, poster ve kolajı içeren karışık teknikli çalışmalar; figüratif uygulama alanında ise farklı konuları içerir. 1960’lardaki Pop Art, figüratif ve baskı resim için bir itici güç olmuş, kitle kültürü ve çağdaş teknolojinin boyutlarını keşfeden, karışık teknikli melez resim anlayışını güçlendirmiştir.
- Pop Art, sanayi dünyasının bile estetik heyecan yaratacak bazı formlara sahip olduğunu hatırlatarak, bize bu nesneleri sevdirmeyi hedeflemiştir.
İNGİLTERE’DE POP ART
- İngiltere’de Pop Art, 1950’den sonra Londra’da insanın özel durumlarını yorumlayan figüratif Ekspresyonist ressam Francis Bacon’ın (1909-1992) yapıtlarının etkisi ile sanatta günlük yaşama yeniden dönüş; TV, reklam, çizgi film, sinema gibi iletişim araçlarının kullandığı klişe ve imgeleri kullanma isteği ile doğdu. 1952-1953 yıllarında Eduardo Paolozzi (1924-2005), insanın teknolojiyle olan sıkı bağını gösteren resimleriyle Bağımsız Grup’un öncülüğünü yaptı. Reklam dünyasının düşlediği gerçekler, tüketim malları, halk müziği, otomobil karoseri, moda ele alınan konular olmuştur. Bu dönemde Pop terimi kullanılmaya başlamış, terim daha sonra bu düşünceden doğmuş akımın da tanımı olmuştur. Marcel Duchamp’ın sanata hazır yapım eşyayı sokması ve bu eşyaya basit bir bağlam değişimiyle sanatsal bir anlam yüklemesi, Pop Art ressamlarının resim dilinde iletişim araçlarının kullandığı imgelerden yararlanmasını getirmiştir.
- Pop Art, popüler, gelip geçici, kitle ürünü, ucuz, seksi, göz boyayıcı, genç, kente özgü, işçi sınıfına yönelik, kendini çizgi romanlarda, şarkılarda bulan, frapan giyim tarzıyla, cinselliğini yaşama biçimiyle anlatımını bulan bir karşı kültür olarak da tanımlanmıştır. Bu züppelik, daha 1950’lerde, İngiliz toplumunun kurallarından tiksinen aydınlara çekici gelmiştir. Bu sanatçılar için ABD, hayallerini süsleyen zenginliğin yanı sıra sıradanlığın, bayağılığın, gücün, dinamizmin, yeni bir şiirselliğin filizlendiği bir cennet ülkesidir.
- İngiliz Pop Sanatı’nda üç evre izlenir:*İngiltere’deki Pop Sanat’ın ilk evresinde insan ve iletişim araçları arasındaki ilişki vurgulanmıştır. Richard Hamilton’ın (1922-2011) hakim olduğu oluşum evresi 1953-1957 yıllarını kapsar. Bu dönemde teknoloji simgesi vurgulanır. Hamilton, 1956 yılında Bağımsız Grup’un bir sergisinde Chrysler’e Saygı adlı yapıtında birçok otomobilin görüntülerini karıştırarak bir bütün oluşturmuştur. Mayıs 2014’te biten bir Richard Hamilton retrospektif sergisi Londra’da Tate Modern’de gösterimde olmuştur..

1956 yılında Richard Hamilton, John McHale (1922-1978) ve John Voelcker (1927-1972) Grup 2 imzasını taşıyan This is Tomorrow sergisinde, 1955 yılı yapımı The Seven Year Itch adlı filmden Marilyn Monroe’nun görüntüsü; 1956 yılı yapımı Forbidden Planet adlı filmden bir karakter olan Robot Robbie’nin bir görüntüsü; büyük bir Guinness şişesi ile sergi, çağının karakteristiklerini yansıtmaktadır. Eserde, o döneme ait medya (film, televizyon, dergiler) kullanılmıştır. Guinness ise, bir ürün ve marka olarak, tüketim kültürünün bir parçasıdır. Hem medyaya hem de tüketime yapılan göndermeler, dönemin özelliğidir.
This is Tomorrow, popüler kültür konusunu işlemesi, geleneksel sanatsal formların dışına çıkması (çünkü ne resim, ne de heykeldir) ile, popüler kültür, medya ve tüketim kültürüne tepki olarak ortaya çıkan sanatın erken bir örneğidir.
This is Tomorrow sergisi, Enstalasyon Sanatı’nın kökenindeki eserlerden biridir (diğerleri Oldenburg’un The Store adlı eseri ve Neo Avangard’ın diğer tezahürleridir).
Ahşap, boya, fiberglas, kolaj, sünger, mikrofon, film projektörleri kullanılarak yapılmış olan eserin en yüksek noktası 4 metredir. 1991 yılında eser yenilenmiştir.
Fotoğraf: Graham Whitham.

Bugün Evlerimizi Böylesine Farklı ve Çekici Kılan Nedir, Richard Hamilton, 1956.
Londra’da yapılan This is Tomorrow (Bu Yarındır) adlı sergideki diğer bir eseri bu kolajdır. Bu ünlü kolaj, eleştirmenler ve sanat tarihçileri tarafından Pop Art akımının ilk örneklerinden biri sayılır.
Bu yapıt, tüketim toplumunun gerçek bir envanteridir ve Pop Sanat’ın kapsadığı tüm konuları içermektedir. Pop sözcüğü de yapıtın içinde çok belirgin olarak yer almaktadır. Fetiş nesnelerin yapıtta böylesine yığılması bir eleştiriden çok, çağdaş insanın ve sanatçının gerçeğini oluşturan imgelerin betimlenmesidir.
Fotoğraf:cosahoimparatooggi.com
**İngiltere’de Pop Sanat’ın ikinci evresi 1957-1961 arasında, Hamilton ve Paolozzi’nin öğrencileri tarafından yaratılan, çevrenin ön plana çıktığı, büyük tuvallerin tercih edildiği ve Amerikan soyut üsluplarının etkili olduğu yıllardır. Bu dönem yapıtları 1964 ve sonrasında adından söz ettirecek Geç Resimsel Soyutlama’ya (Post Painterly Abstraction) yaklaşır.
***Üçüncü kuşak sanatçılar arasında, 1961’de Pop’un oldukça tanındığı bir dönemde, figüre geri dönüş gözlemlenir. İletişim araçlarından alınmış imgeleri kullansalar da ortak noktalardan çok farklılıklar söz konusudur.
- Sanatta Pop Art hüküm sürerken akıma paralel olarak önce ABD ve İngiltere’de 1950-1960’lardan itibaren popüler olan müzik tarzına da Pop müzik denmiştir. Halka ait, halk tarafından sevilen anlamına gelen bu müzik tarzı daha sonra tüm dünyada da popüler olmuştur.
- Kökeni Rock and Roll, Caz müziği, Swing, halk müziği, Ritm&Blues ve dans müziğine dayanır.
- Sanayileşme, müziği de bir endüstriye dönüştürmüştür. Basit melodiler, folklorik şiirler, Caz ritmleri ile tüketilmek üzere yaratılmış bir müziktir.
- İlk ilah Bill Haley’i, Elvis Presley ve Beatles izler. Hemen ardından Rolling Stones ve Pink Floyd gelir. Yeni müzik, yeni dans türlerini de beraberinde getirir: Twist, Jerk gibi.
- Pop Müzik 1980’li yıllarda Michael Jackson (King of Pop) ve Madonna ile zirve yapıp, 2000’li yıllarda Rock, Metal ve Rap’e dinleyici kitlesinin bir kısmını kaybeder.
Leave A Reply