Çağdaş Sanata Varış 114| Minimalizm 1

MİNİMALİZM  1

1960’ların başı

Constantin Brancusi’nin 1926 yılı eseri, bronz, Kuş.
Fotoğraf:dailyserving.com

• Minimalizm’i hazırlayan grubun en eskisi belki de 1937-8’de soyut eseri Sonsuz Sütun’u yapan Romen heykeltraş Constantin Brancusi’dir (1876-1957). Brancusi, primitif sanatların etkisinde, sadeliği ve doğaya yakınlığı korumak istiyor, bir “biçim farkındalığı” yaratmayı amaçlıyordu.
• Tatlin, Rodchenko, Malevitsch gibi Rus Konstrüktivistleri; Mondrian gibi De Stijl grubu ressamları (burada sözü edilen, Malevitsch ve Mondrian’ın sanatlarından içeriği dışladıkları dönemleridir);Frank Stella’nın 1959-1960 arasında gerçekleştirdiği Siyah Resimler serisi ve biçimlendirilmiş tuvallerindeki üç boyutluluk ile Minimalizm’e hazırlık grubu olarak tanımlanabilirler. Ad Reinhardt (1913-1967), süslü anlatım yerine, elden geldiğince az araçtan yararlanmayı seçmiştir. Doğu sanatı üzerine yoğun çalışmalar yapan Reinhardt, 1960-67 arasında hep aynı boyda kare tuvaller kullanıp, tuval yüzeyini birbirinden zorlukla ayırt edilebilen siyah renk tabakalarına böler. Böylece Minimalistlerin malzemenin ekonomik kullanımına ön ayak olan sanatçılardan biri olur. Ad Reinhardt müzelerin, sanatçının artık yapmaya gerek duymadığı şeyleri sergilediğini söyler. Ellsworth Kelly de ABD’de minimal sanatın yaygınlaşmasının öncülerindendir.

Ad Reinhardt’ın 1963 yılında yaptığı eserlerinden biri.
İlk kez Geç Resimsel Soyutlama bölümünde adından söz ettiğimiz iki sanatçıdan, Frank Stella ve Ad Reindardt’a tekrar yer veriyoruz. Frank Stella’nın Siyah Resimler serisine görsel örneği Geç Resimsel Soyutlama bölümünde vermiştik.
Fotoğraf:www.moma.org

• Minimalistler, galeri, müze ve sergilerin tekeline karşı çıktılar.
• Minimalizm, Soyut Dışavurumculuk’un biçime ve duyguya verdiği aşırı öneme karşı bir tepkidir.
• Tüketim toplumu ruhuna karşı çıkar.
• Minimalizm için ilk söylenmesi gereken “sadelik”tir. Biçimi basite indirgemek ister. Saflaşmayı hedefler.
• ABC Sanatı, Cool Art,  Serial Art, Primary Structures, Art in Process, Systemic Paintings gibi terimler de Minimal Sanat yerine kullanılmıştır.
• Basit, tekrara dayalı şekiller, formlar kullanırlar.
• Kişisel, karmaşık, ayrıntılı olmazlar, bir süjeyi betimlemezler. Gördüğümüz ne ise odur, arkasında bir şey aramak gerekmez.
• Gerçekçilik, nesnellik, işlevsellik, sadelik gibi oluşumlardan beslenir.
• Saf ve deneysel olandan yana tavır koyar.
• Temiz, arı, yalın bir estetik anlayışı savunur.
• Ahlaki, sosyal ve felsefi değerlerle değil, fikirlerle ilgilidir.
• Modernizm’in temel düsturu “Sanat sanat içindir” ilkesini yüceltir.
• “Seçkin bir sadecilik” olarak tanımlanır.
• Minimalistler, sade ve izleyicinin dikkatini uzun süre çekmesi gerekmeyen nesneler ürettiler.
• Biçimsel yalınlaşma, hazır malzeme kullanımı ve sanatçının malzemeyi kullanırken kişisel izlerine yer vermemiş olması Minimalist anlayışın en tipik göstergesidir.
• Eser –  izleyici – mekan arasındaki etkileşimi önemser.
• Duygusallıktan özellikle kaçınır.
• Sembollere önem vermez.
• Minimalzm’in yücelik ideali ve mistisizmi yoktur.
• Minimalizm’de teknoloji öne çıkar, ama teknolojinin karmaşasından kurtulmak için sade formlar tercih edilir.
• Nesnelerin nesne olduğuna dikkat çekmek, sembolik anlamlarını minimuma indirmek amaçlanır.
• Entelektüel bir akımdır.
• Minimalizm, görsel sanatın temel formu olarak resmin egemenliğine meydan okuyan ilk avangard akımlar arasındadır.
• Minimalist sanatçılar, nesnelere ve nesnelliğe olan ilgileri nedeniyle genellikle üç boyutlu eserlere yönelmişlerdir.
• Minimalist heykellerin ortak özellikleri, geometrik formların seri tekrarı, metafordan çok materyale önem vermesi, “imal edilmiş” olmaları, endüstriyel, ticari malzeme ile yapılmalarıdır.
• Hacim ve biçimler yalın ve geometriktir.
• Madde ve renk olgusuna önem verir.
• Gündelik malzemelerden sanat yapma ve sergilemenin bir yoludur.
• Eserlerde kullanılan malzemeler, üretilmelerindeki asıl amacın dışında kullanılmıştır. Bu malzeme ile yapılmış objeler artık müzede veya galeride sergilendikleri için sanat eserine dönüşmüştür.
• Minimalizm, teknolojik biçimci bir sanat akımıdır.
• Endüstrinin uyguladığı seri üretim yöntemlerine öncelik tanır.
• Gerçekliğin görkemde değil, küçük ve sade hayat tarzlarında olduğunu savunur.
• Minimalistlerin çoğu kendi sanatları  ya da genel olarak sanat hakkında yazmışlardır.