1960-1989
Modern olanın modası ne zaman geçti? Bunun kesin tarihi tabii ki yoktur. Bir akımın yitimine yol açan oluşumlar ile, yerine gelen akımın başlangıcına neden olan filizlenmeler daima iç içe geçer.
Ayrıca bir çok sanatçı terimlerin yararına inanmaz ve etiketlenmekten de hiç hoşlanmaz; etiketleri indirgeyici ve sınırlandırıcı bulurlar.
Her sanat yapıtı tekildir, ama yine de, bir sanat deneyimi önceden var olan ve özerkliği olan birtakım kavramlar aracılığıyla gerçekleşir. Sanat algılaması kavramların hem askıya alınmasını hem de yeniden gündeme getirilmesini gerektiren biçimde iki yanlıdır. Yeni bir gelişmeyle karşılaştığımızda yeni terimler bulmamız gerekir.
Sınıflandırmaların varlığı önlenemez. Göstergebilimcilerin işaret ettiği gibi evren, tüm simge dizgelerinin en önemlisi olan dilsel göstergelere gömülmüştür.
Terimler bir gösterenler sınıfına gönderme yapar ve görelidir. Derrida, tüm kategorileri kaygan ve çelişkiye açık bulur.
Charles Jencks, akımların 19. yüzyılda zar zor on, 20.yüzyılın ikinci yarısında ise yalnızca iki yıl sürdüğünü; bir “izm”in diğeriyle hızla yer değiştirdiğini; modernistlerin sanat akımlarının gerçekte “moda” olduğunu yazar.
- 20. yüzyılın ikinci yarısında sesini duyurmaya başlayan Postmodernizm gerek sanat gerek düşünce yapısında bir kırılmaya, paradigma değişikliğine yol açtı.
- Biz, Postmodernizm’i 1960-1989 arasına tarihledik ama, bunu yaparken çekincelerimizi de belirtmiştik. Tarihlendirmelerimizi nasıl yaptığımızı dosyamızın 60. ve 61. bölümlerinde açıklamış; Modernizm, Postmodernizm, Geç Modernizm ve Avangard tanımlamalarının kullanıldıkları bağlama ve kullananların görüşlerine bağlı olduğunu örneklerle netleştirmeye çalışmıştık. Bazı eleştirmenler Postmodernizm’in kaynağını çok daha gerilere götürür, hatta Duchamp’a kadar giderler.
- Frankfurt Okulu’nun, daha 1920’lerde yaptığı yoğun kapitalist toplum eleştirisi; kapitalizmin tüm bireyleri birbirine benzeterek bireyi tek boyutlu kıldığı; Modernizm’i aklı dogmalardan kurtarmaya çalışırken aklın kendisini dogmaya çevirmek ve aklı araçsallaştırmakla suçlaması gibi önemli Postmodern tezlerin temelini atmıştı.
- Postmodernizm’in özelliklerinin 1945’lerde biçimlenmeye başladığını düşünenler, 1940’larda bu dönüşümü hazırlayanlar arasında Kandinsky’i Klee’yi , Doğu sanatının etkisini , Dadacılık’ı , Sürrealizm’i ve Amerikan Ekspresyonizmini sayarlar. Modernist eşeltirmenler Dadacıları, Sürrealistleri, İtalyan Fütüristleri, Rus Yapısalcıları, gerçekçileri ve daha pek çoğunu ötekileştirmişti.
- 1947 Postmodern teriminin ilk kullanıldığı yıl olmuştur. Terim, önceleri yalnızca mimari alanında geçerliydi. 1960’larda kapsamı genişledi. Postmodern dediğimiz fikirler kümesi, bilimsel çalışma alanlarına 1980’lerde girdi.
Mart 2013’de Tasarım Tarihi Sayfa 2’de Modernizm vs Postmodernizm’i tanımlama ödevine tasoro adlı katılımcının yanıtı hoşuma gitti, paylaşıyorum.
Fotoğraf:tasarimtarihi.wordpress.com
- 20. yüzyıl pek çok sanat akımının ve bakış açısının birlikte, yan yana varlığını sürdürdüğü bir dönemdir.
- Postmodern kültürün tam olarak ne olduğu hakkında sınırlı bir uzlaşı söz konusudur. Postmodernizm’in kavram olarak tanımı zordur, çünkü çok geniş bir kullanım yelpazesi vardır: sanat, mimari, müzik, sinema, edebiyat, toplumbilim, iletişim, moda ve teknoloji. Postmodernizm, tüm bir toplumsal yapılanmanın adıdır.
- Postmodern’in herhangi bir kalıba sığmadığını düşündükleri için Postmodernist düşünürler Postmodernizm’in tanımını yapmayı şiddetle reddederler.
- Bazılarına göre postmodernistlerin sayısı kadar Postmodernizm tanımı vardır.
- Bazı araştırmacılara göre ise, Postmodernizm, Modernizm’den ancak teoride ayırt edilebilir.
- Postmodernizm dünyamızın belirsiz, kısa ömürlü, parçalı ve kaotik karakteriyle özdeşleşen bir duyarlılık veya bakış şekli olarak da tanımlanır.
- Postmodernizm, bir tutum, bir kültür hali, bir zihin hali olarak açıklanmıştır. Ama, çoğu zaman karmaşık, eklektik ve çelişkili özelliklerin bir karışımı gibi görülür.
- Postmodernizm’in, iyi ve özgürleştirici mi olduğu, yoksa olumsuz ve geriye bakan bir şey mi olduğu konusunda anlaşmazlık vardır.
- Modernist sanatın, soyutlamanın yolun sonuna geldiği, çok az elitin bunu anlayabildiğini savunanlar açısından Modernizm’e karşı bir reaksiyondur.
- Postmodern, şimdiden sonra, anlamına gelir. Yani, kelime anlamı olarak, modernden sonra, demektir.
- Kesin bir tanım getirilemeyen Postmodernizm bazıları için “Çoğulcu bir hoşgörü” , “demokratik bir gönül genişliği”dir. Çünkü Postmodernizm, bu görüşe göre, zorunsuzluk bayrağını yükseltmiştir.
- Postmodernist teori politika, ekonomi, toplum, kültür arasındaki ayrımı yıkar.
- Anavatanı ABD, Postmodern düşünce akımının beşiği Fransa olarak kabul edilir.
- Askeri ve iktisadi açıdan Avrupa merkezciliğin sonu, ABD hakimiyetinin başlangıcı ile Postmodernizm’in başlangıcı aynı zamana denk gelir..
- 1960’lar, ABD’de hem politik hem de sanatsal ifadelerin çeşitlenmesi bakımından oldukça hareketli yıllardı. 1960’lar ezilen grupların haklarının tartışıldığı ve somut kazanımların elde edildiği yıllar olmuştu.
Leave A Reply