Çağdaş Sanata Varış 171| Postmodern Sanat 5

Venedik Bienali’ne Birleşik Krallık pavyonunda katılan Britanyalı Glenn Brown (1966-), kendileme işleri ile tanınan Çağdaş bir sanatçı. “Hangisi daha çekici, orijinali mi, sahtesi mi?” sorusunu gündeme getiriyor. Bir şeyi neyin ilgi çekici, anlamlı ve değerli kıldığını, onu sanat olarak adlandırıp adlandıramayacağımızı sorguluyor.
Walter Benjamin (1892-1940), sanat eserlerinin bir halesi olduğunu ileri sürmüştür. Röprodüksiyonların orijinallerinden farkı nedir, sorusu çok yönlü bir tartışma konusudur.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu

AVANGARD VE DENEYSELLİK

•  Maceranın çekiciliği, amacın karşılıksız olması yani aktivizm;
  Birisine veya bir şeye karşı harekete geçilmesi yani karşıtlık;
  Geleneksel değerler açısından tabula rasa (insan beyninin başlangıçta boş bir levha olması) yapılması yani nihilizm;
  Eskilerle yeniler arasında ihtilaf yani gençlik kültü;
  Sanatın oyun olarak görülmesi;
  Edebi söylemin esere göre üstünlüğü;
  Propaganda;
  Kültürel anlamda devrimcilik ve terör AVANGARD hareketlerin özellikleridir.
• DENEYSELLİK ise tek bir esere adanmaktır. Avangard hareket edebi söylemler ve manifestolar üreterek onlar namına eserlerden vazgeçer, deneysellik ise eser yarattıktan sonra ondan edebi bir söylem çıkarsar veya başkalarının çıkarsamasına izin verir.
• Deneysellik, metinlerarası alanda içsel provokasyona eğilimlidir, avangard hareketler ise dışa doğru, toplum içinde provokasyon yapmaya eğilimlidir.

Piero Manzoni (1933-1963) beyaz bir tuval sunduğunda deneysellik yapıyordu, müzelere sanatçı dışkısı sunduğu zaman ise avangard provokasyon yapıyordu.
Sanatçı, 1961 yılında 90 tane içinde dışkı bulunduğu söylenen, etiketli, numaralanmış küçük konserve kutusu üretti. Fiyatlandırmayı da altın’a endeksledi. Konservelerin açılması halinde “sanat eseri” bozulacaktı. Kutuların içeriği sanat dünyasında tartışma konusu oldu. Yüksek fiyatlara alıcı bulan konserveler çeşitli sanat koleksiyonlarına dağıldı. 83 numaralı kutu 2008 yılında 97.250 pound’a alıcı buldu.
Manzoni ayrıca kırmızı, mavi ve beyaz balonlar şişirip, bunları ahşap bir altlığa tutturup bunlara Sanatçının Nefesi adını vermişti.
Bu eserler bir şaka, bir oyun, sanat pazarının bir parodisi, bir tüketim eleştirisi ve onun yarattığı atık olarak değerlendirildi.
Fotoğraf:www.guggenheim-venice.it

• Avangard hareket daima şiddetli bir kırılma hareketi olmuştu. Ama deneysellik farklıydı; Fütüristler, Dadacılar ve Sürrealistler avangard ise, Proust, Eliot ve Joyce deneysel yazarlardı. 1963 yılına gelindiğinde sanatçıların büyük kısmı avangard hareketten çok deneyselliğe yakın duruyorlardı. O yıllar, Neopozitivizmin keşfedildiği, Pound ile Elliot’un okunduğu, Rus formalistlerden New Criticism’e kadar eleştirel teorilerle tanışıldığı bir ortamdı. O ana kadar kötü yazdığı söylenen Italo Svevo’nun yeniden keşfedilmeye başlandığı bir dönemdi.
• 1930’lu yıllarda doğanlar abilerinden daha şanslıydı. Savaş sonrası doğan veya değişim geçiren ülkelerde gençliklerini geçirmişlerdi. Bu kuşak, herkesin karşısına yeni fırsatların açıldığı dönemde yetişkin olmuş, her türlü riski göze almaya hazır bir kuşak olmuştu. Deneyselliğe açık bir kuşaktılar…