
Sui Hanedanı dönemine ait pipa (lute) çalan kadın biblosu.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Shanghai Müzesi, 2018.
Suiler, Kore ve Sumatra’ya giden küçük bir filo oluşturmaya başladılar. İmparator Yang, 605-610 yılları arasında milyonlarca işçiyi kanal inşaatında çalıştırdı. Kanalın kuzeyden gelen kolu ile güneyden gelen kolunu Luoyang’da birleştirtti. Büyük Kanal, Hai Nehri, Sarı Nehir, Huai Nehri, Yangtze ve Qiantang Nehri’ni birbirine bağlayarak güneyde Yuhang’dan kuzeyde Zhuojun’a uzandı. Ana su yolu, 2700 kilometreye ulaşarak taşımacılık yapılan, kuzey-güney ve doğu ile merkezi, bu hat üzerindeki şehirleri birbirine bağlayan bir su yolu oldu. Ekonomik ve kültürel değerlerin alış verişinde önemli bir rol oynarken Luoyang’ın konumunu da sağlamlaştırmış oldu (1). Suiler, ulaştırma ve ticareti yayıp geliştirdiler ve kuzey ile güneyi birbirine bağlayan Büyük Kanalı tamamladılar (2). Kanalı büyük yük gemilerinin geçebileceği kadar geniş ve derin hale getirdiler (3). Burası dünyadaki en uzun kanal ya da yapay nehir olacaktı. Kanal boyunca bir kara yolu yapıldı ve posta aktarma istasyonları kuruldu. Kanal, merkezi hükümetin, Yangtze (Yangçe) vadisinin artan zenginliğini sömürmesine olanak sağladı. Ama sefere çıkan orduların ihtiyaçlarını kendilerinin karşılama zorunluluğunu da ortadan kaldırdı. Orduların ihtiyaçları artık güneyden kanalın kuzeyine getirilen malzemelerle karşılanabiliyordu.
İmparator Yang, bürokratlar için Konfüçyen Eğitimi ve sınav sistemini geri getirdi. Projeleri için Kore’ye savaş açtı, aşırı vergiler koydu. Köylüler ayaklandılar, kaçmak zorunda kaldı ve suikasta kurban gitti. Li Ailesi iktidarı ele geçirdi ve Tang Hanedanını kurdu (4).

595 yılına tarihlenen beyaz sırlı, bir memur ve savaşçı figürini, Anyang şehrindeki bir mezardan çıkartılmış. Henan’daki Sui mezarlarından da pek çok beyaz porselen obje çıkartılmıştır. Bunlar, Tang döneminin iki önemli seramik serisinin, (“güneyin yeşili” ve “kuzeyin beyazı”) öncüsü olmuşlardır (5).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Luoyang Müzesi, 2017.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Shanghai Müzesi bilgilendirme levhası.
(2) Rönesanslar, Jack Goody, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. Sayfa 260.
(3) Çin Tarihi, Wolfram Eberhard, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1995. Sayfa 193.
(4) Kısa Çin Tarihi, Gordon Kerr, Say Yayınları, 2021. Sayfa 55.
(5) Shanghai Müzesi bilgilendirme tabelası.
Leave A Reply