Shang Hanedanı döneminde (MÖ 1650, 1500-1027), kötü ruhları uzaklaştırması beklenen canavarların resimleriyle süslenmiş vazolar yapıyorlardı. Gök ve Yer tanrıları için yapılan dinsel törenlerde kullanılan ağzı yarım ay şeklinde kamalar, yeşim taşından yapılmış silindirler, ortası delik daire levhalar yapıyorlardı.
Zhou/Chou Hanedanı döneminde (MÖ 1027-256), sanat eserlerinde insan figürü daha çok görülmeye başlar. Bu insanlar halktan değil, üst düzeyden kişilerdir. Bu dönemin heykel tiplerinde baş yuvarlak bir kütledir ve çizgileri kaba sabadır. Baş, boyun olmaksızın doğrudan doğruya omuz üzerine oturmuştur.
Han Hanedanı (MÖ 202-MS 9) ve (25-220) döneminde, bir önceki hanedan olan Ch’in’lerin entelektüel faaliyetlere koyduğu yasak kalkmış, bu hanedan dönemindeki tutum, tamamen tersine dönmüştür. Bu dönemde sanat sadece dinsel olma niteliğinden kurtulmuş, sanata düşkünlük üst sınıflara ait olmaktan çıkmış, yaygınlık kazanmıştır. Sanat koleksiyoncuları ilk bu dönemde ortaya çıkmıştır. Tekstil ve lake bu dönemde çok ilerlemiş, bulutlar ve ejderhalarla süslü bronzlar çok sevilmişti. Ateşle yaldızlama tekniği MS 1. yüzyılda bulunmuştu. Bronz üzerine altın ve cıva sürülüyor, altının uygulanışı bitince cıva ateşle dağıtılıyordu. Han Çinlilerinin resim sanatında yoğun fırça darbeleri vardır ve boya tabakaları incedir. Yüzlere karakter kazandıran, çizgilerden çok renk kontrastlarıdır. Geleneksel Çin resminde, çizgiler kadar renk değişimleri de önemlidir ama, Çin resminde kullanılan en önemli biçimlendirme öğesi, yine de çizgidir.
Altı Hanedan döneminde (220-589) resim, güzel sanatların bir dalı olarak kabul edilmiştir. Bu devirde perspektif üzerinde çalışmalar yapılmış, sanat üzerine yazılar yazılmıştır. Bu dönemde resim ve heykelin ilham kaynağı Budizm’dir.
Tang döneminde (618-907) canavar gibi doğaüstü çizimlerin yerini daha dünyevi konular alıyor. Manzara resmi ve portre öne çıkıyor. Portre 8. yüzyıldan itibaren önem kazanıyor. Hint-Çin karışımı. Resimlerde tanrıçaların yarı çıplaklığı Çin adetlerine göre şallarla örtülür. Mücevher dizileri boyundan eteklere kadar uzanır. Yuvarlak yüzü, kat kat boynu ile tam bir Hintli olan Amitabha, gösterişli takılar, gözlerinin çekikliği ve kullanılan ışık sistemi ile tam bir Çinli olarak resmedilirdi.
Song döneminde (960-1279) manzara resmi en mükemmel noktaya ulaşmıştır. Bu dönemde klasisizmi bozmadan renkler sıcaklaşmış, perspektif daha bariz hale gelmiş, objelerde hacimlenme olmuş, yüzlere ifade gelmiştir. Kuş ve çiçek resmi çok önem kazanıyor (10. yüzyıl). Zen Budizm ile beraber dragon resimleri başlıyor. 10. yüzyıl dolaylarında ressamlar tablolarını imzalamaya başladılar.
Yuan Hanedanı döneminde (1271-1368) atlar resimlerin ana konularından biri haline geldi. Bunda Moğolların at sevgisinin payı büyüktü. Daha net çizgiler ve formlar yapılmaya başladı. Avrupa sanatındaki Rönesans primitifleri, Gotik döneme yakın gelen bir devirdir.
Ming Hanedanı döneminde (1368-1644) mistikten gerçeğe biraz daha dönüş oluyor, daha realist oluyorlar. Resmin en canlı olduğu dönemler Budist ve Taoist esinlerin kuvvetli olduğu dönemlerdir. Konfüçyüs felsefesinin realist resimlere, Taoist felsefenin daha mistik resimlere ilham kaynağı olduğu söylenebilir.
1400-1430 yılları arasında, sanatçı Pien Wen-chin tarafından, ipek üzerine mürekkep ve boya ile yapılmış bu tablonun adı Üç Arkadaş ve Yüz Kuş. Bu ipek rulo, çizim zenginliği ve kuş-çiçek geleneğini takip ettiğini göstererek Ming dönemi tablosu olduğunu belli ediyormuş.
Qing Hanedanı dönemine (1644-1911) ait İlkbahar Bayramı adlı tablo. Qing dönemindeki daha özgür yorumlara bir örnek oluşturan bu tablo, ABD’de, Kansas’ta, Nelson Galeri’de sergilenmektedir.
Yararlanılan Kaynaklar
Çin Sanatını Tanıyalım, Franca Bedin, İnkilap Kitabevi, 1985.
Chinese Art, Mary Tregear, Thames & Hudson, 1980.
Boşluk ve Doluluk – Çin Resim Sanatının Anlatım Biçimi, François Cheng, İmge Yayınevi, 2006.
Ancient China, Edward H. Schafer, Time-Life International, 1974.
Cengiz Han ve Mirasçıları Büyük Moğol İmparatorluğu, Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, 2006.
Yuan Hanedanı Dönemi Çin Resminde Moğol Hükümdarlarının Tasvirleri, Wang Yao-t’ing.
Leave A Reply