Geleneksel Çin tıbbında dört değişik muayene şekli ile tanıya gidilir:
Gözlem / Bakarak Muayene – Özellikle yüz, cilt, yürüyüş ve dile önem verilir. Organların işlevlerinde değişiklik olduğunda, insanın vücudu dışında, ruhunda, renginde, görünüşünde de değişiklikler olduğu inancına dayanır. Ruha, renge, görünüşe bakmak, başa, boyuna, yüzdeki organlara, tene, dışkıya bakmak bu muayene yöntemine dahildir. Yüz ve dilin görünüşlerinin büyük ölçüde iç organların işlevsel değişikliklerini yansıttığına inanılır.
Dinleme ve Koklama Muayenesi – Dinlenmesi gereken sesler konuşma, nefes, öksürük ve hıçkırık sesleridir. Hastalığa yakalanan organın kötü koku ürettiği düşünülerek hastanın oturduğu odada tespit edilen kokular önemsenir. Koklama muayenesi hastanın ağız kokusu, vücut kokusu ve dışkı kokusuyla ilgilidir.
Sorarak Muayene – Doktorun hastaya ve yakınlarına hastalığa yakalanma nedenlerini, hastalığın gelişimini, hastanın o andaki durumunu ve tedavi sürecini; beslenme, uyku, boşaltım sistemlerini sorgulamasıdır.
Nabız Ölçme ve Elle Muayene – Doktorun, hastanın nabzını tutmak yoluyla vücutta meydana gelen değişiklikleri anlamasıdır. Bu yöntemle, nabzın derinliği, hızı, kuvveti ve kalitesi değerlendirilir.
Beijing’de gittiğimiz sağlık kurumunda muayene olan arkadaşlarımıza konan başarılı teşhislerden sonra bitkisel ilaçlar verildi. Nabız muayenesi esnasında doktorlar birbirleriyle konuşuyor, sanki yaptıkları işe odaklanmıyor gibi gözüküyorlardı. Ancak koydukları teşhislerin çoğu, arkadaşlarımız tarafından doğrulandı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 1997.
2006 yılında Çin tıbbı muayenesi Çin hükumeti tarafından Devletin Manevi Miraslar Listesi’ne alınmıştır. Konuyla ilgili Çin Devlet Geleneksel Tıbbı ve Eczacılığı Genel İdaresi vardır.
Geleneksel Çin ilaçları, hastalığı önlemek, tedavi ve muayene etmek için kullanılan ilaçlardır. Kaynağı, doğadan işlenerek elde edilen maddelerdir. Kökler, tohumlar, yapraklar ve çiçekler Çin tıbbında binlerce yıldan beri kullanılmaktadır. Günümüzde de on Çin ilacından dokuzu bitkilerden yapılmıştır. Yerelması bitkinlik tedavisinde, ginseng kökü baş dönmesi nöbetlerinde kullanılır. Dut ağacı dallarının ise kan basıncını düşürdüğü söylenir. Aralarında bitkisel kökler, gövde, yaprak ve meyveler, hayvansal olarak ise iç organlar, deri ve kemikler, madensel, kimyasal ve biyolojik maddeler bulunur.
Çiçekli ilaç maddesi, çiçekler açmadan önce; meyvesi ve tohumu ilaç olarak kullanılanlar meyvenin olgunlaşmasından sonra toplanır. Kök, gövde ve ağaç kabuğundan hammadde yapılacaksa bunlar baharlarda toplanır. Hayvanlardan temin edilen maddeler hayvanların büyüme mevsimlerine göre avlanarak sağlanır.
İlaç hammaddeleri işlendikten sonra kullanılır. Bunları çeşidine göre seçmek, dilimlemek, haşlamak, kurutmak, buharda veya suda pişirmek, mayalamak, filizlendirmek, arındırmak veya damıtmak gerekmektedir. İşlenmiş ilaç maddelerinin saklanması da özelliklerine göre değişir: Güneş altında, gölgede, kurutma cihazında, kireçte kurutarak, kimyasal ilaçlarla tütsülenerek vb.
En eski eczacılık kitabı Qin ile Han Hanedanları arasındaki dönemde (MÖ 221- MS 220) yazılmıştır. Bu kitapta yer alan 365 çeşit ilaç günümüzde hala kullanılmaktadır. 2015 yılı itibariyle Çin’de 8000 çeşitten fazla geleneksel Çin ilacı üretilmektedir. Bunlar 80’den fazla ülkeye de ihraç edilmektedir. İlaç maddelerinin çoğunu oksijeni az olan yüksek dağlardaki bitki ve hayvanlar oluşturur. Bu yüzden Tibet, ilaçlar için hammadde kaynağıdır.
Hastalıkları önleme ve tedavi etme amaçlarına yönelik olarak insan vücudundaki kanallara ve akupunktur noktalarına eller veya kollarla masaj da önemsenen bir başka tekniktir. Çeşitli yararları olduğu düşünülür: İç organların işlevini düzenlemek; esas ve yan kanalları açarak, enerjiyi ve kan dolaşımını sağlamak; kasları, sinirleri ve kemikleri rahatlatmaktır.
Leave A Reply