Hanedanın sona erme tarihi bazı kaynaklarda MÖ 221 (1), bazı kaynaklarda ise MÖ 256 yılıdır (2).
Su tanrısını temsil eden, yağmurun kuvvetini ve getirdiği bereketi ifade eden ejderha, Batı Zhou döneminde Çinlilerin güçlü bir simgesi olmaya başladı. Ejderha, çok geçmeden hükümdarın simgesi haline geldi ve oturduğu taht, Ejderha Tahtı olarak anılır oldu (3).
Shang Hanedanı’nın yıkılmasından sonra 800 yıl boyunca Çin’in Mançurya’dan Yangtze’nin güneyine kadar büyük kısmı, MÖ 771’den sonra hükümleri sadece isimden ibaret kalsa da Zhou/Chou Hanedanı krallarınca yönetildi. Bu hanedan başkentini MÖ 11. yüzyılın başlarında kurdu ve son Shang kralını devirdi. Shang zaten bir süredir Zhou’nun kültürel etkisine maruz kaldığı için devamlılıkta kesinti yaşanmadı. Shang kurumları yerine başka bir şey geçirilmeden geliştirilerek korundu. Chou/Zhou, tek bir efsanevi atadan, doğrudan erkek soyu ile geldiğini iddia eden bir klandı (4). Chou Hanedanı, Shang Hanedanı’ndan farklı olarak, ataerkil bir yapıya sahipti.
Choular’ın at üstünde yaşayan savaşçı bir kavim olduğu uzmanlarca tespit edilmiştir. Çinli tarihçilere göre Choular, MÖ 1100’de Orta Asya’dan gelip yeni Qin Hanedanı’nı oluşturmuş bir kavimdir (5).
Batı Zhou Hanedanı dönemine ait at başı için olarak yapılmış bronz kuşam.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Gansu Bölge Müzesi, 2018.
Chou kültürünün çok dilli, çok milletli bir kültür olduğu düşünülmektedir (6).
Hanedan, iki dönemde incelenir. Birinci dönem Batı Chou (MÖ 1046-771) ve ikinci dönem Doğu Chou (MÖ 771-221). Doğu Chou, hanedanın merkezi otoritesinin zayıfladığı ve kontrolü neredeyse tamamen kaybettiği, sadece sembolik bir gücünün kaldığı uzun bir dönemdir. Doğu Chou yönetiminin ilk döneminde (MÖ 771-481) tarih kayıtlarında Lu Beyliği’nin adı geçer. Konfüçyüs, olgunluk döneminde burada olduğundan bu devletin adını bizler de biliriz. Yoksa bu dönemde 15’i büyük 148 Chou Beyliği vardır (7).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin Tarihi, Wolfram Eberhard, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1995. Sayfa 33.
(2) Kısa Çin Tarihi, Gordon Kerr, Say Yayınları, 2021. Sayfa 21.
(3) A.g.e., sayfa 22.
(4) Dünya Sanat Tarihi, John Fleming, Hugh Honour, Alfa Basım Yayım Dağıtım, 2016. Sayfa 106.
(5) Şüphenin Tarihi, Sadık Usta, Epsilon Yayınevi, 2021. Sayfa 150.
(6) Çin Tarihi, sayfa 36.
(7) Savaş Sanatı, Sun Tzu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2017. Sayfa ix.
Leave A Reply