Çin’de İnançlar 20 Taoculuk 5

Wong Tai Sin Taoist Tapınağı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Hong Kong, Çin Halk Cumhuriyeti, 1991.

• Tao Te Ching, çok eski bir Çince metindir. Tao “yol”, Te “erdem”, Ching ise kitap, öğreti anlamına gelir. Tao Te Ching “Yol ve onun erdemlerinin kitabı” olarak çevrilebilir. Halk arasındaki inanışa göre Laozi tarafından, MÖ 600 dolaylarında kaleme alınmıştır.
• Gök ve yeri saran şey Tao’dur. Yer ve gökle ahenk içinde olan, yasalara göre çalışan Te’dir. Te (De), doğanın insan tarafından algılanan kimliğidir. Tao’nun bilinemezliğine karşı Te, doğanın bütün bilinen ve tanımlayıcı özellikleridir. Varlığın görünen yönlerini doğayı, doğa olaylarını, insanı Te temsil ede Te, genellikle güç veya fazilet (1) diye tercüme edilir. Kötülük, iyilik, çirkinlik, güzellik Te’nin özellikleridir. İnsanın alçak ve yüksek vasıfları Te’nin içerdiği olgulardır (2).
• Tao Te Ching (Daodejing), Lao Tzu’nun yazdığı düşünülen yapıttır. Bir Çin efsanesine göre Üstat, siyasi ve toplumsal yozlaşmadan kaçmak, yeni bir yere yerleşmek üzere (bazı kaynaklarda inzivaya çekilmek üzere (3)), Batı’ya doğru yola çıkar. Sınırda kendisini durduran görevlinin ondan felsefesini anlatmasını istemesi üzerine Tao Te Ching’i orada, bir oturuşta yazıp bitirir (4).
• Eserin son derece veciz olması çok az anlaşılmasına sebep olmuştur (5).
• 1973 yılından beri kitabın iki ayrı versiyonu var: Biri MÖ 3. yüzyıldan beri kabul edilen metin, diğeri ise 1973’te keşfedilen MÖ 1. yüzyıl ortalarına tarihlenen Ma Wang Tui İki metin arasında ayrıntılarda fark var, deniyor. Tao Te Ching, Yol Güç Klasik demek. Yaklaşım, kitabın adını, Yol ve Onun Gücü Üzerine Klasik Kitap olarak yorumlamak (6).
• Kitap, okuru bilinenlerden kopararak başlar (7). Kitabı resmi olarak ilk tanıyan İmparator Ching Ti (MÖ 156-140) olmuştur (8).

• Tao Te Ching, insanın doğayı izlemesini öneren bir öğütler bütünüdür, tabiatüstü hiç bir şeyden bahsetmez, hiçbir şeye zorlamaz, düşmanlık icat etmez, uyulması zorunlu emirler vermez, doğaya referans veren metaforik öğütler verir (9). İmparator Ming Ti (227-239), bakanlarını toplar, onlara bu kitap üzerine yapılan yorumları dinletirdi. Bu süre içinde dikkati dağılanları azarlardı (10).
• O çağlarda yaşayan insanlar Tao Te Ching’i ruhani bir metin olarak düşünmüşler ve öldüklerinde mezarlarına konulmasını istemişler. Bu yüzden bize pek çok kopya ulaşmış (11).

Yararlanılan Kaynaklar

1. Ursula K. Le Guin Yorumuyla Tao Te Ching, Lao Tzu, Metis Yayınları, 2018. Sayfa 126.
2. Lao Tzu – Tao Yolu Öğretisi, Doğan Kuban, YEM Yayın, 2013. Sayfa 34, 35.
3. Yeryüzündeki Dinler Tarihi, Ömer Rıza Doğrul, İnkilap Kitabevi, 1958. Sayfa 137.
4. Yapmamayı Yapabilmek, Asuman Kafaoğlu Büke, Cumhuriyet Kitap, 27 Nisan 2017.
5. Yeryüzündeki Dinler Tarihi, sayfa 148.
6. Ursula K. Le Guin Yorumuyla Tao Te Ching, sayfa 128.
7. Yapmamayı Yapabilmek.
8. The World’s Living Religions, Robert Ernest Hume, Crest Publishing House, 2000. Sayfa 135.
9. Lao Tzu Tao Yolu Öğretisi, sayfa 7, 8.
10. The World’s Living Religions, sayfa 135.
11. Sufiliğin El Kitabı, Sina Akyol-Fahrettin Oksel, Cumhuriyet Kitap, 6 Mayıs 2021.