- Toplumların, ciddi ekonomik ve politik belirsizliklerin yanı sıra tehditle de karşı karşıya kaldıkları koşullarda, bir liderin etrafında toplanmaları normaldir. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da patlak veren ekonomik ve politik krizlerin gerek Almanya’da gerekse İtalya’da diktatörlerin yükselişinden büyük ölçüde sorumlu olmasının yanı sıra, Sir Oswald Mosely’in (1896-1980) Kara Gömlekliler’inin, 1930’larda bir süre hakimiyeti ele geçirdikleri İngiltere gibi bazı Batı toplumlarında, faşizmin giderek güçlenmesinin sorumluluğu da aynı krizlere yüklenir. O dönemde özellikle İngiliz asilleri arasında açıkça Nazi yanlısı olanlar vardı. Britanya Faşist Birliği’nin kurucusu Mosely, 1930’larda Londra’da geniş katılımlı faşist yürüyüşleri düzenlemişti. Tahttan çekilen ve Windsor Dükü unvanını alan Britanya Kralı VIII. Edward (1884-1972) halkın önünde açıkça faşizmi desteklemişti. Karısıyla birlikte Nazi Almanya’sını ziyaret etmiş, Hitler’le buluşmuştu. Eylemlerinden dolayı İngiliz hükumeti tarafından Bahamalar’a gönderilmeden önce İkinci Dünya Savaşı’nın başlarında aktif bir Nazi yanlısıydı.
- Birinci Dünya Savaşı yılları, o dönemde Rusya’da komünistlerin iktidarı ele geçirmelerine de imkan tanımıştır.
- 1980-1988 İran-Irak Savaşı, İran’da ekonomik ve politik belirsizliği şiddetlendirdi, buna dış tehdit de eklenince Humeyni’nin diktatör rejimi kalıcı hale geldi.
General Franco.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez başkanlığındaki sosyalist hükümet Ağustos 2018’de, 1975 yılında ölen diktatör Franco‘nun kemiklerinin Madrid yakınlarındaki Valle de los Caidos anıt mezarından çıkarılmasını kabul etti. İspanya İç Savaşı’nda (1936-1939) hayatını kaybeden 33 bin kişinin de orada gömülü olduğu; Franco’nun aynı yerde gömülü olmasının kurbanlara saygısızlık olduğunu düşünen hükumet bu kararı aldı.
Fotoğraf: Dünya Bülteni
- Bugün Rusya’da dile getirilen politik söylem muhafazakardır. Bu muhafazakar politik söylemin otoriterliği, devlet kontrollü basın ve yayını, yasaların işine geldiği gibi uygulanmasını da beraberinde getirmiş, uygulama çarlardan Putin’e kadar değişmeden gelmiştir.
- Demokrasilerde de diktatörlüğe kayma olasılığı her zaman vardır. Bu tehlike, ekonomik ve politik istikrarsızlık dönemlerinde şiddetlenir.
- Almanya doğumlu Amerikalı ünlü bir psikanalist, sosyolog ve filozof Erich Fromm (1900-1980), modern dünyanın belirsizliği ve öngörülemezliğinin faşizmi çekici kıldığını öne sürmüştür.
Fotoğraf: Sosyal medyadan.
Almanya, Bahamalar, Birinci Dünya Savaşı, Britanya Faşist Birliği, Britanya Kralı VIII. Edward, Diktatör Franco, diktatörlük, Erich Fromm, faşizm, General Franco, Hitler, Humeyni, İkinci Dünya Savaşı, İngiltere, Iran, İran-Irak Savaşı, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, İspanya İç Savaşı, İtalya, Kara Gömlekliler, Nazi yanlısı, Putin, Rusya, Sir Oswald Mosely, Valle de los Caidos
Leave A Reply