Japon çizgi romanına manga deniyor. 1770 yılında ilk kez kullanılan manga kelimesi, kendisinden Ukiyo-e resimleri bölümünde bahsettiğimiz, baskı kalıbı ustası Hokusai’nin buluşudur. Man, kendisine rağmen, kayıtsız; Ga ise resim anlamına gelir. Ukiyo-e, modern manganın başlangıç noktası olarak kabul edilir.
Japonya’da manga kültürü epey eskiye dayanır. Mangayı bildiğimiz anlamda modernleştiren ve bu sebeple Manganın Babası unvanına layık görülen Osamu Tezuka’dır (1928-1989)(1). En popüler eseri Mighty Atom’dur. 1950’li yıllarda manga çeşitlenmiştir. Japon çizgi roman sanatçılarına mangaka denir.
Manganın televizyon veya sinemaya uyarlanmış haline, çizgi filme de anime deniyor. Animasyon kelimesinin kısaltılmışıdır. Romantik, kanlı, psikolojik, aksiyon, cinsel (shunga) gibi anime türleri vardır.
Manga ve anime karakterlerinin aksesuar ve kıyafetleri kullanılarak yapılan performansa cosplay deniyor. Cosplay, costume ve play (giysi ve oyun) kelimelerinden türetilmiş. Japonya’da manga ve anime karakterlerin aksesuar ve kıyafetlerini satan özel dükkanlar var. Manga ve anime dünyası, yan ürünler satarak da çok büyük gelir elde ediyor. Her yıl iki milyardan fazla manga satıldığı ve manga için kullanılan kağıdın, tuvalet kağıdı tüketiminin iki katı olduğu (Japonların ne kadar temiz bir millet olduğu malum) söyleniyor. Kendini animeye adayan fanatiklere Anime Otaku diyorlar (2).
Fotoğraf: Hayao Miyazaki. bantmag.com
Çocukları mutlu hissettirecek animasyonlar yapmanın en önemli motivasyonu olduğunu söyleyen Hayao Miyazaki’nin (1941-) ailesinin ekonomik durumu gayet iyiydi. Bir manga sanatçısı olma hayali kuruyordu. Bununla ilgili ilk çalışmalarına lise yıllarında başlamıştı. Japonya’nın ilk uzun metrajlı, renkli animesi olan Yabushita Taiji’nin yönettiği 1958 yapımı Beyaz Yılan Efsanesi’ni gören Miyazaki kendini mangadan çok animeye yakın hissetti. Beyaz Yılan Efsanesi’ni yapan Toei Animasyon, Doğu’nun Disney’i diye anılan bir şirketti. Miyazaki, Kyoto’da üniversitede de manga ve anime üzerinde düşünmeye ve bu konuda çalışmaya devam etti. Miyazaki, çok hızlı taslaklar üretebilmesi sayesinde 1963 yılında Toei’de işe girdi. 1965 yılında oradaki animatörlerden biri ile evlendi ve iki çocuk sahibi oldu.
1960’lı yıllar, kablolu yayınlar ile sadece çizgi film, anime gösteren kanalların ortaya çıktığı ve videokaset teknolojisinin yaygınlaştığı bir dönemdi.
Üniversite yıllarında Marksizm ile tanışan Miyazaki, yönetimle yaşanan sorunlarda işçilerin sözcülüğünü yaptı. Toei’nin yönetmenlerinden biri olan ve aynı zamanda sendika başkan yardımcısı olan Isao Takahata, çok sevilen çizgi film Heidi’nin (1974) yönetmeniydi ve ilerleyen yıllarda Studio Ghibli’nin de kurucularından biri olacaktı (3).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) IKIGAI, Héctor Garcia ve Francesc Miralles, İndigo Kitap, 2017. Sayfa 93.
(2) Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı Seminerleri, Hülya Akal’ın Japonya Seminerleri.
(3) Hayao Miyazaki, Kafkaokur, Nisan 2021.
Leave A Reply