
Wakana ve Tomeki, Utagawa Kunisada (1786-1865), 1820-25.
Ukiyo-e resimlerinde betimlenen kadınların bir kısmı tensel zevk varlıklarıdır ve aralarında Edo’da şöhret kazanmış sofistike hayat kadınları teşhis edilebilir (9).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, V & A Museum, 2017.
- Hokusai’den daha genç olan çağdaşı Ando Hiroshige eserleri, Hokusai’nin baskılarından daha gerçekçi, daha az üsluplaştırılmış ve daha şiirsel bulunurdu. Eserlerinin çoğunda, yeni bir yöntem olan, uzaktaki manzaraları ön plandaki bitkilerle çerçeveleme usulünü uygulamıştır (10).
- Kawanabe Kyosai (1831-1889) ukiyo-e’nin son büyük ustalarındandı. Kyosai Batılı ressamların modellerine poz verdirmelerini anlamadığını söyler. Kendisi bir kuş çizmek için kuşu gün boyunca gözler. Aklında tuttuklarını üç dört hatla karalar. Sonunda pozu o kadar iyi anımsar ki, onu artık kuşa bakmadan resmedebilir. Kendini bu şekilde alıştırarak canlı ve hassas bir belleğe sahip olmuştur; gözlemlemiş olduğu her şeyi zihninden yapabilir. Kopyaladığı o andaki model değil, zihninde depoladığı resimlerdir. Öncüllerinden Hokusai’nin (1760-1849) de not defterlerine kaydettiği parçaları sonra kompozisyonuna aktardığı biliniyor. Hokusai’nin sipariş edilen bir horoz resmini, birkaç dakikada çizdiği, daha önce yaptığı bir oda dolusu horoz resmini siparişi verene gösterdiği anlatılır. Birkaç dakikada yapılan horoz resmi, aslında yıllarca süren meşakkatli bir çalışmanın ürünüdür (11).
- Yüksek sınıf Japonlar için olduğu gibi Çin’de de sanat eseri sınıfına sokulmayacak bu baskı resimler, esas olarak popüler sanat eserleridir. Rastgele bir anı kayda geçirmek amacını taşırlar (12).
- Hokusai’nin ölümünden dört yıl sonra Japonya’nın tecrit hali kırıldı ve Japon baskı resimleri Avrupa’ya götürüldü (13). Japon resmi 19. yüzyıl sonu Fransız resmini çok etkilemiştir. Akıcı çizgileri ve canlı renkleri ile ukiyo-e tabloları Empresyonistler ve Post Empresyonistler üzerinde çok etkili olmuştur (14). Batı ile temas, yağlıboya kullanımının bir seçenek haline gelmesini ve hem ihracat hem de yerel kullanım için, geleneklere hiç uymayan gösterişli Japon motifleriyle süslenmiş porselen üretimine yol açmıştı. Japon evleri için üretilen parşömenler ve paravanlar Batı sanatından çok az etkilenmişti (15).
- “Yüzen dünya”, “hareketli dünya”, “fani dünya” anlayışı günümüzde de devam ediyor. Haruki Murakami, 1988 yılında yayınlanan Dans Dans Dans adlı eserinde şöyle yazmış: “Her şey bir gün yitip gidecek. Hepimiz hareket halinde yaşıyoruz. Etrafımızdaki şeylerin çoğu da bu hareket hali yüzünden bir gün yok olacak. Bunun çaresi yok”(16).
Yararlanılan Kaynaklar
(9) Dünya Sanat Tarihi, John Fleming ve Hugh Honour, Alfa Basım Yayım, 2015. Sayfa 695.
(10) a.g.e. sayfa 696.
(11)Sanatçı İmgesinin Oluşumu, Ernst Kris ve Otto Kurz, İthaki Yayınları, 2013. Sayfa 103.
(12) Dünya Sanat Tarihi, sayfa 693.
(13)a.g.e. sayfa 696.
(14) Ayın Öteki Yüzü, Claude-Lévi-Strauss, Everest Yayınları, 2018. Sayfa 34.
(15) Dünya Sanat Tarihi, sayfa 698.
(16) Dans Dans Dans, Haruki Murakami, Doğan Kitap, 2020. Sayfa 490.
Leave A Reply