Koç-Koyun Heykelleri ve Balballar 5

Türkiye’deki koç-koyun heykelleri önemli oranda Karakoyunlu (1365-1469) ve Akkoyunlu (1403-1508) isimleri ile açıklanmaya çalışılmıştır. Oysa Dr. Mustafa Aksoy’un önemle belirttiği gibi, bu devletler tarih sahnesine çıkmadan önce, koç-koyun heykellerinin çok sayıdaki örneklerini Türkistan kültür coğrafyasında görmek mümkündür. Bunlardan bazıları milattan önceki tarihlere ait olduğu gibi, bu devletlerin kültür coğrafyası dışında kalan Afyon, Artvin, Trabzon ve Rize gibi yerlerde de koç-koyun heykelleri ve koç başları vardır.

Koç-koyun heykelleri Oğuz boyundan olmayan Türk grupları arasında daha yaygın görülmüştür.

Sibirya’dan Anadolu’ya kadar olan Türk kültür coğrafyasında, mezar ve türbelerdeki koç başları gibi, geleneksel anlayışa göre dokunan halı ve kilimlerdeki hakim damga da koçbaşıdır.

Kars Müzesi’nin bahçesinde sergilenmekte olan, 14. yüzyıl tarihli Akkoyunlu mezar taşları.

Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Kars, 2018.