Kosova 21

Decani Arşivinde Osmanlı Evrakı 2

• Manastırda ayrıca validen, paşadan gelen emirleri bildiren, manastırı vergi vermekten muaf tutan, keşişlere başka bir manastıra gidip dönme izni veren buyuruldu/buyruk’lar; kadıdan gelen karar, tebliğ ve teyitleri ileten, manastıra yapılan bağışları düzenleyen hüccet’ler; kadıdan gelen resmi mektuplar olan mürasele’ler (bunlardan biri, manastırın çevresine Ortodoks olmayanların yerleşmesini önlemek için yazılmış); düzeltmeler, teyitler ve çağrılar için yazılan tezkere’ler; gezi için izin veren ruhsatname’ler; verilen borç için, alınan arsa için, vergi ödemesi için verilen senet’ler; şarap satışına ait gümrük ödemesi için tutulan mazbata ve defter’ler; görülen davaların ilam’larını içeren Decani arşivi, Sırp manastırlarındaki en zengin Osmanlı koleksiyonuna sahip. Bu arşiv, 16.-19. yüzyıllar arasındaki Osmanlı ile Ortodoks dünyası arasındaki ilişki hakkında çok geniş bilgi edinmemizi sağlıyor. Arşiv zenginliği açısından Decani’yi Sarayevo / Pljevlja’daki Kutsal Üçleme Manastırı (Holy Trinity Monastery) takip ediyor.

Fotoğraf: Emrah Çoraman

• Decani’deki fermanların bir kısmı manastırın doğancılık (falconry) faaliyeti üzerine. Doğancılık, avlanmak için doğan, şahin, atmaca, çakır ve kartal gibi gündüz yırtıcılarının eğitilmesidir. Sarayda dört teşkilat ile var olan doğancılık, imparatorluğun taşrasında da olduğundan, Osmanlı döneminde doğancılığın geniş bir ağı olduğunu söyleyebiliriz. Saray doğancıları taşradan ve vasal devletlerden getirilen değerli doğanları alarak besleyip eğitirlerdi. Avcı kuşçu teşkilatları da yeniçerilik gibi Mahmut döneminde tarihsel işlevlerini tamamlamışlardır.
• Decani’nin yöneticisi baş keşiş bir berat ile Saray’ın doğancısı tayin edilmişti. Prizren’deki Paşa da bir tezkere ile bunu teyit etmişti. Doğancı, manastırın toprağında gerçekleştirdiği bu iş için vergiden muaf tutulacaktı.
• Kitapta tabirler tercüme edilmeden, orijinal haliyle kullanılmış, anlatılanlar fotoğraflarla zenginleştirilmişti.

Şahincibaşı, İslam Ansiklopedisi.
Fotoğraf: Emrah Çoraman