MÖ 3. yüzyıla tarihlenen lahitlerin daha ince-uzun ve daha çok düz lahitler oldukları görülmektedir. Uzun yüzlerinden birinin ortasında çoğunlukla dikdörtgen şekilli bir tabula ansata vardır. Tabula ansata, Roma devrinde lahitlerin üzerindeki yazıtların içinde bulunduğu, gömülü kişi hakkında bilgi veren, kimi zaman kenarları süslü bir levhadır. Bu gelenek Hıristiyanlık devrinde de devam etmiştir.
Roma Dönemi’ne ait bu mermer lahdin tabula ansata’sında “ …başka birini gömmesine izin verilmemiştir. Eğer bu kurala uyulmazsa Tlos halkına 1000 denar borçlanır. Kurala uymayıp haksız kullanım yapan veya zarar veren kimse ise üç mislini öder,” diye yazıyormuş.
(Bu kötü cümle, müzenin bahçesindeki bilgilendirme levhasından alınmıştır.)
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Fethiye Arkeoloji Müzesi, 2019.
- Mezarların üzerine genellikle ölünün ve daha sonra onunla gömülecek olan aile yakınlarının ismi ve soyu yazılırdı. Bunun, başkalarının da aynı mezara defnedilmesini önlemek için bir uyarı niteliği de vardı. Böyle bir şey yapıldığında ceza olarak şehir tapınağına, belli bir yüzdesi haber verene kalan, yüklü bir miktar ödenirdi.
- Likya’da bazen bir mezarın Mindis/Mıntı adlı bir varlığın korumasında olduğu belirtilirdi. Mezarlara saygısızlıktan ötürü kesilen cezalar genellikle şehir hazinesine, Roma döneminde ise İmparatorluk kasasına ödenirdi. Kent yöneticileri saygısızlıkta bulunanı yakalayıp cezayı kesmekle yükümlüydüler.
- Lahit kapaklarının kaldırma çıkıntıları kare veya dikdörtgenler prizması şeklinde, Roma devrine yaklaştıkça aslan, öküz ve Medusa başı, insan büstü şeklinde yapılmış tutacaklar vardır. Kapaklarda dört atlı araba (Quadriga), av sahneleri, ziyafet sahneleri; alınlıklarda insan figürleri, sfenksler, grifonlar, dansözler, Eroslar, kalkanlar gibi bezemeler kullanılmıştır.
- Roma devrinde yapılmış kabartmalı lahit azdır. Kabartma yapıldığında genellikle ayakta duran insan figürü ile çelenk motifi tercih edilir. Tabula ansata’lar bu devirde dikdörtgenden daire şekline döner.
- Roma ve Bizans dönemlerine ait mezar taşlarının dili genelde siviller için Yunanca, askerler için Latince yazılmış, kabaca oyulmuş yazıtlara sahiptir.
- Likya lahitleri, tarihsel belge olma nitelikleri ile arkeolojide çok önemli bir yer tutar.
Leave A Reply