- Likya Birliği, antik çağda bilinen ilk ve tek birlik değildir. MÖ 8. yüzyıl dolaylarında Anadolu’da İon Birliği vardır. Yunanistan’da çok sayıda yerel birlikler kurulmuş, Akha, Thesselia ve Makedonia birlikleri, farklı boylardan halkların bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Likya Birliği’ni bunlardan ayıran ilk fark, ulus birliği olmasıdır. Birliği oluşturan kentlerin Likyalı olarak ortak bir tarihi geçmişi ve ortak bir kültürü vardır. Birlik yapısı, antik çağ birlikleri arasında “en demokratik” sıfatıyla anılmıştır.
- Likya Birliği Meclisi daha çok sivillerden oluşmaktaydı. Başkanlar bir yıllığına ve her seferinde bir başka kentten seçilirdi.
- Dolayısıyla, doğrudan demokratik temsil sistemine giden yol, en iyi Helenistik Çağ Likya’sında izlenmektedir, denir.
- Likya Birliği Meclisi’nde en büyük altı kent (Patara, Tlos, Pinara, Ksanthos, Myra ve Olympos) üçer oy hakkına sahiptir. Orta büyüklükteki kentlerin iki, küçüklerin tek oy hakkı vardır. Daha küçük yerleşimler ikili, üçlü ya da dörtlü kent birlikleri oluşturur ve mecliste tek oyla temsil edilirlerdi. Amaç, bölgedeki her yerleşimin mecliste temsilcisi olmasıydı. Kentlerin oy sayısı, nüfus yoğunluğu, ekonomik güç ve birlik bütçesine katkı payı oranına göre belirlenirdi. Nüfus odaklı toplumsal değişikliklere koşut biçimde oy hakkı da sayısal olarak değişebilirdi. MÖ 1. yüzyılda üç oy hakkına sahip Olympos’un yerini Limyra, geç bir dönemde Pinara’nın yerini Telmessos almıştır. Vergiler ve diğer kamu harcamaları, kentler arasında sahip oldukları oy oranına göre bölüştürülürdü.
- Likya Birliği’nin üyeleri mecliste toplanır, kararlar burada alınır ve her yıl bir Lykiarkh seçilirdi. Lykiarkh, Birliğin ve Meclisin başkanıdır. Görevi, toplantıları yönetmek ve alınan kararların uygulanmasını sağlamaktır. Lykiarkh aynı zamanda Arkhiereus sanıyla anılan baş rahiptir.
- Meclis atlı birlikler için bir birlik komutanı, deniz filosu için bir amiral, birlik hazinesinin denetiminden sorumlu bir hazinedar ve bir birlik sekreteri seçerdi.
- Kentlerin önemiyle orantılı ortak mahkemeler kurulur, hakimler atanırdı. Mahkeme, kentlerin kendi aralarındaki ya da kentlerle Birlik arasındaki davalara bakar, karar verirdi.
- Meclis savaş ve barış, Birlik anlaşmaları konusunda karar almakta yetkiliydi.
- Birlik kentleri, üzerinde Apollon ve Artemis’in betimlendiği ortak sikke basardı.
- Birlik, yurttaşlarına da kişisel yararlar sağlardı: Her Likyalı bir başka Birlik kentinde mülk edinebilir, ticaret yapabilir ve başka kentten evlenebilirdi.
- Birliğe üye kentlerin ayrıca yerel meclisleri de vardı. Ancak bunlar salt ait oldukları şehrin yönetiminden sorumluydu. Ancak Patara dışında görkemli bir meclis binası henüz bulunmamıştır; yerel belediye meclisi işlevli olabilecek boyutta yapılar ise şimdilik Pinara, Rhodiapolis ve Arykanda’da bulunmuştur.
- Patara kazılarında gün yüzüne çıkarılan yazıtlar, Birlik kararlarını içermektedir.
Kazılarda, Likya Birliği’nin Patara kentini onurlandırma yazıtı da bulunmuştur. MS 1. yüzyıla ait olan yazıtta, Patara halkının başından itibaren Likya Birliği’nin yararı için uğraşmış, politik alanda çaba sarf etmiş ve tanrısal yüce imparatorların Birliğe olan teveccühünde katkıları olduğu belirtilmiştir.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Likya, MS 43 yılında Roma Eyaleti olmuş ancak Likya Birliği devam etmiştir. Doğal olarak Birlik bazı yetkilerini kısmen yitirmiş, Roma’nın amaçlarına hizmet eden bir meclise dönüşmüştür. Yine de diğer Asya eyalet meclislerinden daha fazla özerkliğe sahip olmuştur. Roma Dönemi’nde, iki valiye karşı dava açabilmiştir. Likya Birliği içişleri, adalet ve güvenlikten sorumlu olmaya devam etmiştir. Ancak artık savaş kararlarını tek başına veremez; eyalet valisinin Birlik kararlarını onaylaması gerekirdi.
Akha, Antik Çağ, Apollon, Arkhiereus, Artemis, Arykanda, barış, Helenistik Çağ Likya’sı, İon Birliği, Ksanthos, Likya, Likya Birliği, Likya ışık ülkesi, Lykiarkh, Myra, Olympos, Patara, Patara kentini onurlandırma yazıtı, Pinara, Rhodiapolis, Roma, Roma dönemi, Roma eyaleti, savaş, Thesselia, Tlos, ulus birliği
Leave A Reply