Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Orta Asya’nın en büyük vadisi Fergana Özbekistan’dadır. Fergana Vadisi politik açıdan da önemli bir yerdir. Burası ayrı bir yazının konusu olacak.
- Eski bir kültür merkezi olan güneydeki Zerefşan Vadisi’nde Buhara ve Semerkand gibi eski şehirler yer alır.
- Ülkede nüfusun en sık olduğu yerleşim alanları Fergana ve Zerefşan Vadileridir. Ülkenin doğusu daha yoğun nüfusludur.
- Orta Asya’nın en büyük metropolü Özbekistan’ın başkenti olan Taşkent’tir.
- Ülkenin ikinci büyük şehri ise 2500 yıllık tarihi olan Semerkand’dır.
- İpek böcekçiliği Özbekistan’da önemli bir iş koludur. Kürk üretimi de önemlidir.
- Gazgan mermeri güzelliği ve dayanıklılığı ile ünlüdür. Moskova metrosunun cephe kaplamaları bu mermerden yapılmıştır.
- Özbekistan, Orta Asya’nın önde gelen makine ve ağır donanım imalatçısıdır.
- Elektrik üretimi büyük ölçüde termik santrallere dayanır.
- En önemli ihraç malları doğal gaz ve pamuktur.
- Para birimi Sum’dur.
- Vergiler yüksek bulunuyor, %13-30 arasında değişiyor. Bu yüzden hemen herkes 2-3 iş yapıyormuş.
- Bu sıkıyönetim ülkesinde polisten habersiz kuş uçmuyor.
Buhara’da bir kasap.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Sovyet yönetimi altında sağlık hizmetleri alanında önemli gelişmeler sağlanmış, ölüm oranları düşmüştür.
- Sağlık hizmetlerinde teşhis, tedavi, hastane bedava, ilaç ücretli. Özel hastaneler pahalıymış, özel hastanede doğum için 150 USD ödemek gerekiyormuş!
- Özbekistan’da aile dayanışmasının güçlü olduğu söyleniyor.
- Genelde 24 yaşına varmadan evleniyorlar ve ortalama 3 çocuk yapıyorlarmış.
- Hem resmi hem dini nikah yapılıyor.
- Bekaret önemseniyor.
- Farklı dini inançtan, farklı etnik kökenden olanların evliliğine Taşkent’te rastlanıyormuş. Bunu Sovyet etkisinin devamına bağlıyorlar.
- İki kadınla resmi olarak evlenmek mümkün değil, ikinci bir kadın alma hoş karşılanmıyor.
- Kadınlar aktif ve bilinçli.
- Mirasın büyük payını ana-babaya bakmakla yükümlü olan küçük erkek çocuk alıyor.
- Evlilik kontratı yapmak mümkünmüş.
16. yüzyıl yapısı Kükeldaş Medresesi, Taşkent.
Türkiye Cumhuriyeti Özbekistan’da ikisi kızlar için on medrese açmış. Burası açık en büyük medrese. Değişik ülkelerden 150 öğrencisi var. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı. Kükeldaş, yönetici anlamına geliyormuş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Medresenin ana kapısının üzerindeki tabelada Özbekistan baş imamının fotoğrafı var.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Eğitim, 6-14 yaş arasında zorunlu, parasız ve karmadır. İlkokulda üniforma giyiliyor, sonra kıyafet serbest.
- Okur yazar oranı yüzde yüze yakın.
- Bağımsızlık sonrası eğitim dili olarak Rusçanın yerine Özbekçe benimsenmiş.
- Geleneksel dini eğitimin verildiği mektep ve medreseler, bağımsızlıktan sonra yeniden canlılık kazanmıştır.
- Özbekistan’da özel okul sayısı azdır.
- Liseye girişte seviye belirleme sınavı var. Sınavda yüksek puan alanlar ücretsiz, diğerleri düşük bir ücret ödeyerek okuyor.
- 4 veya 5 yıllık enstitü veya üniversitenin ücreti 400 USD. En gözde üniversite Taşkent Üniversitesi.
Özbekistan bayrağı.
Bayraktaki mavi renk, suyu ve gökyüzünü; hilal, doğuş ve sürekliliği; 12 yıldız, Özbekistan’ın 12 bölgesini simgeliyor.
Beyaz, mutluluk ve geleceği; renkler arasındaki kırmızı çizgiler şehit kanını temsil ediyor.
Yeşil ise Maveraünnehir’in yeşili.
Fotoğraf:www.9sn.net
Leave A Reply