- Buhara, Tienşan Dağları’ndan doğan Zerefşan Nehri’nin üzerindeki vahanın ortasındadır. Zerefşan, hem Buhara’yı hem de Semerkand’ı sular. Su, vahadan Buhara’ya Antik Çağ’dan beri var olan bir su yolları sistemiyle getirilmişti. Bu su yollarından arık adı verilen çok sayıda kol çıkar, bunlar bütün vahayı ve şehri sulardı. Sıtma, Buhara’yı kırıp geçirirdi.
- 16. yüzyıl ile 1920 yılı arasında Buhara’da 114 havuz varmış. 1920 yılındaki Rus bombardımanı, yer altı suları drenaj sistemini bozmuş. Tuzlu yer altı suyu yüzeye çıkmış. Havuzların 99 tanesi kapanmış. Suyun devridaim sistemi bozulduğu için havuza giren su tahliye olamadı, su kirlendi, içinde rişte denen, gözle görülemeyen bir kurt oluştu. Hastalığa yakalanan kişi sürekli hummalanıyor, kurt vücudun derinlerine girdiğinde damarlara saldırıyor, hasta bazen kol ve bacaklarını kullanamaz hale geliyordu.
Bala Havuz Camii Külliyesi (1712). Buhara’da Registan Meydanı’nda yer alan Bala Havuz’da cami, minare ve hankah var. Minaresi yıkılınca 1917 yılında Şirin Muratov tarafından eski minarenin benzeri yaptırılmış. Cami iki bölümlü: kubbeli mekan (kubbe yüksekliği 16 m) ve girişteki düz çatı örtülü bölüm. Burası 42x10m. Çift sıralı, 12.5 m yüksekliğinde onar sütun var. Cephe çini ve kalem işi ile süslenmiş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Bala Havuz Camii Külliyesi.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Buhara Kalesi’nin bulunduğu yer Registan Meydanı. Burada görülen kalenin geceleri kilitlenen ana kapısı. Buhara Emiri bu kalede oturmuş. Kalenin içine gayrimüslimler alınmamış. Törenler ve idamlar hep bu kalede yapılmış. 9. yüzyılda inşa edilen, ama birçok kez yıkılıp yeniden yapılan Buhara surları 19. yüzyıl başında 12 km uzunluğundaydı. 1920 yılında, şehrin Bolşevik ordusu tarafından alınışı sırasında surlar topçu ateşiyle yıkılmıştı. Surlar yuvarlak burçlarla, her birinin ayrı adı olan, güneş doğarken açılıp, batarken kapatılan, on bir kapıyla donatılmıştı.
Buhara Hanı’nın sarayı olan Ark’ın kötü bir ünü vardı. İdam mahkumlarını surların üstünden aşağı atarlardı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
1920 yılına kadar kale-sarayın içinde üç cami varmış, günümüze bir tek bu cami ulaşmış. Kaleye ana kapıdan girdikten sonra, atların da çıkabileceği eğimde bir rampadan çıkarken, sağımızda, solumuzda hücreler gördük. Bu hücrelerin üzerine ahırlar yapılmış. Atların pisliğini yıkadıklarında pis su mahkumların hücrelerine akıtılıyormuş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Emirin kabul salonu. Sağda görülen aslandan iki tane varmış. İki aslanın arasından hazineye iniliyormuş. Sovyetler buradan 10 vagon dolusu mal götürmüşler.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Emirin kabul salonunun girişindeki taçkapı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Registan Meydanı’ndan Kalyan Kompleksi’ne bakış.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Akşam yemeği için Nadir Divan Beyi Medresesi’ne gittik ve folklor gösterisi izledik. Medresede halılar, kilimler, suzaniler, çini tabaklar gibi turistik eşyalar da satılmaktaydı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Comment
Merhaba öncelikle söylemek isterimki bloğunuz çok güzel.Ellerinize sağlık.Size sormak istediğim bir şey var, bu medresedeki folklor gösterisi her akşam oluyor mu? rezervasyon yaptırmak gerekli mi?