Puşkin ve Bazı Etkileri 2

Moldova’nın başkenti Kişinev’de, parkta Puşkin büstü.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2010.

Edebi hayatta çok önemli bir eksen olan Puşkin, modern Rus edebiyatının temelini atan kişi olarak kabul edilir.

Vladimir Nabokov’a göre, konuşma dilini, kilisenin eski Slav dilindeki tabirleriyle birleştirmiştir. Ortama göre dil kullanma konusunda onun üzerine yoktur.

Dergi yapımcılığında öncüdür. Toplumsal eleştirileri ve tabuları yıkmasıyla örnektir.

(1820). Uzun anlatı şiirlerinin dünya edebiyatındaki geçmişi çok eskidir. Bu kafiyeli anlatılara epyllion (çoğulu epyllia) adı verilmiştir. Puşkin, 1820’de şiir biçiminde bir masal yazmıştır: Ruslan ve Ludmila. Puşkin’in ünlü şiir-romanı Yevgeni Onegin, 1825-1831 yılları arasında dört cilt olarak yayınlanmıştır. Puşkin, bu şiir-romanını yazarken yepyeni bir şiir kıtası yaratmıştır. Edebiyatçılar bunu, Onegin Kıtası diye adlandırırlar. Onegin Kıtası, önce bir fikir verir, sonra onu geliştirir, zirve noktasına ulaştırır ve son iki dizesiyle bağlar. Kıtalar, kendi içinde bütünlük sağlamakla kalmaz, aynı zamanda aralarındaki bütünlükle bir romanın örgüsünü oluşturur. Manzum eser Yevgeni Onegin, Rus yaşamı konusunda neredeyse ansiklopedik bilgi vermesinin yanı sıra, yüzyıllık soruları gündeme getirir. Defalarca filmi çekilmiş, Rusya’da hiçbir kitap Yevgeni Onegin kadar tekrar tekrar basılmamıştır. Yevgeni Onegin, sayısız yazara çeşitleme konusunda ilham kaynağı olmuştur. Çaykovski, bir bu eserden, bir de Maça Kızı’ndan operalar bestelemiştir. Musorgski, Puşkin’in oyununu uyarlayarak Boris Godunov operasını yaratmıştır. Glinka, Rahmaninov, Stravinski yapıtlarında Puşkin’in eserlerinden ilham almışlardır. Şiirsel dramı Mozart ve Salieri (1830), hem Rimski-Korsakov’un operasına hem de Peter Shaffer’ın Amadeus adlı oyununu yazmasına ve Milos Forman’ın filmine temel olmuştur. Turgenyev, Limonov ve Henry James Puşkin’e hayran yazarlar listesinin başında yer alırlar. Nabokov manzum romanı Solgun Ateş’i 1962 yılında çıkarırken, Hintli yazar Vikram Seth de Altın Kapı (1986) adlı eserini  “Onegin tarzında” yazmıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Avrupa’yı Avrupa Yapan Değerler, Pieter Steinz, Alfa Yayınları, 2018. Sayfa 315-318.

Yevgeniy Onegin, A. S. Puşkin, Everest Yayınları, 2003.

Homeros Gül ile Söyleşi, Azra Erhat, Türkiye  İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.