Bazı bilim insanları, Frigler’in Ege Göçleri’ne iştirak ettiğini ve Hitit Devleti’nin yıkılmasında payları olduğunu savunurlarken, bir kısım tarihçiler de Mısır kaynaklarında adları geçmediği için, Frigler’in Ege Göçleri içerisinde yer almadığını öne sürerler. Üçüncü bir görüşe göre ise Frigler, Anadolu’ya MÖ 8. yüzyılda yaşanan Trak Göçleri ile ayak basmışlardır. Bütün bunlar bir yana, Asur kaynaklarında geçen Muşkiler’in Frigler’le aynı kavim olup olmadıkları sorunu da gündemi meşgul etmektedir (1).
Phrygler (Frigler), Hitit devletinin MÖ 1200 civarında yıkılmasından sonra muhtemelen Güneydoğu Avrupa’dan buraya gelmişlerdir. Herodot ve Strabon gibi eskiçağ yazarlarının verdikleri bilgiler, dilbilim bulguları ve Güneydoğu Avrupa halkları ile aralarındaki maddi kültür benzerlikleri nedeniyle Phrygler’in Avrupa kökenli oldukları düşünülmektedir. Makedonyalıların komşuları olan ve Avrupa’da oturdukları sırada Brygler ya da Brigler adını taşıyan Frigler, Makedonya ve Trakya’dan Boğazlar yolu ile Anadolu’ya göç eden Trak boylarından biriydi, diye düşünülüyor ve MÖ 1200 – MÖ 330 yılları arasına tarihlendiriliyor (2). Bazı kaynaklarda ise bu uygarlığın başlangıç tarihi olarak MÖ 750 verilmektedir.
Tabal, Muşki, Fhryg gibi farklı etnik öğelerin oluşturduğu Phryg uygarlığı keramiğine yalnızca bir etnik grubun adını vererek Phryg keramiği denilmesinin yanlışlığı üzerinde durulmuş ve bunların tümüne Orta Anadolu Demir Çağı Keramiği adı verilmesi önerilmiştir. Kızılırmak Nehri’nin doğusunda bulunanlar Doğu Phryg keramiği; Kızılırmak’ın batısındaki merkezlerde bulunanlar ise Batı Phryg keramiği olarak adlandırılmıştır. Tek renkli ve çok renkli, el yapımı ve çark yapımı olan ürünler günümüze ulaşmıştır. Figüratif ve geometrik süslemeler kullanılmıştır. Figüratif bezemede hayvan (geyik, keçi, aslan, kuş) ve bitki motifleri işlenmiştir (3).
Alaca Höyük Müzesi’nde sergilenmekte olan Frig dönemine ait pişmiş toprak çömlek.
Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu, Bir İdealin Peşinde: Atatürk ve Alaca Höyük Sergisi, Yapı Kredi Müzesi, 2024.
Alaca Höyük Müzesi’nde sergilenmekte olan Frig dönemine ait yonca ağızlı testi.
Alaca Höyük Müzesi’nde sergilenmekte olan Frig dönemine ait bir başka yonca ağızlı testi örneği.
Alaca Höyük Müzesi’nde sergilenmekte olan Frig dönemine ait pişmiş topraktan koç başı betimli kap parçası.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Frig Göçlerinin Zamanı Üzerine Bazı Öneriler, Ekrem Memiş, DergiPark, Cilt: 7 Sayı: 3, 30.09.2020.
(2) Phryg Uygarlığı, Dr. Öğrt. Üyesi Görkem Kökdemir, https://acikders.ankara.edu.tr/
(3) Frig Sanatı, Doç. Dr. Davut Yiğitpaşa, 19 Mayıs Üniversitesi, https://avys.omu.edu.tr/
Leave A Reply