Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu
Enfiye kutusu gibi bir de enfiye şişesi (snuff bottle) var. İçe çekilen toz, tütün ile çeşitli baharatların karışımı imiş. Enfiye, Qing Hanedanı (1644-1912) sarayına 17. yüzyıl sonlarında Batılılar tarafından tanıtılmış ve çok sevilmiş. İlk enfiye şişeleri basit birer şişeymiş ama talep artınca şişeler sanat eserine dönüşmüş; Çin sanatını minyatür ölçekte yansıtır olmuşlar. Bunlar, kişisel eşyalar olduğundan sahiplerinin hislerini, tercihlerini yansıtan (uzun ömür, çok çocuk, zenginlik vb.) sembollerle, sevilen tablolarla süslenmişler. Şişeler, farklı formlarda ve değişik malzemelerden (yeşim taşından, amberden, porselenden, ahşaptan, boynuz ya da fildişinden) yapılmış.
The Mumbai Museum Guidebook, Kalpana Desai, Joseph St. Anne, Chhatrapati Shivaji Maharaj Vastu Sangrahalaya, 2008. Sayfa 91.
Cam, kristal, akik gibi şeffaf malzemeden üretilmiş şişenin iç duvarının elle, yuvarlak uçlu ince bir fırça kalemle boyanması ile yaratılan özel bir sanat türü vardır. Bu teknik, geçen yüzyılın sonuna kadar bir zanaat sırrı olarak saklandı. Şişenin iç duvarı silisyum karbür ve demir tozuyla zımparalanmaya başladıktan sonra resim yapması da kolaylaştı. Bu tekniğin 200 yıllık geçmişi var. Alanın tersten boyanması gerekiyor. Fırçanın doğru açıda tutulması çok önemli. Fırçanın sivri ucu 80-90 derece açıyla tutuluyor. İç boya, güçlü bir güzel sanatlar temeli ve sıkı bir eğitim gerektiriyor. Hata yapıldığında şişeyi temizleyip işe yeniden başlamak gerekiyor. Bazı şişelerin iki tarafına farklı tablolar işlenirken bazen tek tablo şişenin iç çeperini dolaşıyor.
Enfiye şişesi iç boyama sanatı, 2007 yılında Beijing’in manevi kültür mirası olarak tanındı; 2008’de de ulusal manevi kültür mirası listesine dahil edildi.
Şişedeki Sanat, China Today, Şubat-Mart 2019.
Leave A Reply