Avrupa başkentlerinin büyük çoğunluğu sömürgeci geçmişlerinden köklü bir kopuş göstermiş olsa da Paris bunu yapmamıştı. Fransız toplumu hala kariyerlerini sömürge yönetiminde yapmış, hayatlarını refah içinde sömürgelerde geçirmiş ve şimdi, Avrupa’da yabancılar olarak, işe yaramaz ve istenmez olduklarını hisseden büyük, faal ve iyi örgütlenmiş bir toplumsal grubu barındırmaktadır. Bu grup Fransa’nın sadece bir Avrupa ülkesi olduğuna değil, Fransa’nın kültürel ve dilsel büyük bir varlık olduğuna inanır: Francophonie. Bu felsefe, jeopolitiğin basit diline aktarıldığında, eğer dünyanın herhangi bir yerinde biri Fransızca konuşan bir ülkeye saldırıyorsa, Fransa’nın ta kendisine saldırdığı anlamına gelir.
Bulgar sanatçı Emma Vakarelova’nın (1988-) Yaprak Dökümü II adlı eseri.
Fotoğraf: Zarastro Art
1990’larda Fransız Afrika yanlısı lobinin bürokrat ve generalleri hala Faşoda kompleksinden mustaripti. 19. yüzyılda Avrupa ülkeleri Afrika’yı kendi aralarında paylaşırken, Londra ve Paris, bu kıtadaki mülklerinin toprak kesintisizliği ile, düz bir çizgi halinde düzenlenmesinin peşindeydi. Londra, Kahire’den Cape Town’a dek uzanan bir çizgiyi istiyordu; Paris ise doğudan batıya yani Dakar’dan Cibuti’ye uzanan benzer bir düz çizgi halinde toprak peşindeydi. Sudan’ın güneyindeki Faşoda, iki dikey çizginin kesiştiği noktaydı. Londra ve Paris Faşoda’ya askeri seferler yaptı. Orayı ilk olarak Fransızlar ele geçirdi. 1898’de, Dakar’dan yayan gelen Yüzbaşı Marchand Faşoda’ya ulaşmış ve Fransız bayrağını dikmişti. Birliği, 150 Senegalli’den oluşuyordu. İki ay sonra, İngilizler Faşoda’ya girdi. Bu seferin komutanı Lord Kitchener, köyün hali hazırda işgal altında olduğunu görüp şaşırdı. Bunu görmezden gelerek, İngiliz bayrağını dikti. Londra sevinçten çıldırdı. Milliyetçi bir coşku ateşi yükseldi. Sonunda Fransızlar geri çekilmek zorunda kaldı. Fransız sömürgecileri arasında, Faşoda olayı kanamayı sürdüren bir yara olarak kaldı. 1990’lı yıllarda da İngilizce konuşulan Uganda topraklarından İngilizce konuşan Tutsilerin, Fransızca konuşan Ruanda’yı istila etmeleri, Francophonie sınırlarını ihlal etmeleri demekti.
Abanoz, Ryszard Kapuscinski, Habitus Yayıncılık, 2016. Sayfa 167, 168.
Ağustos 2023’te, basına yansıdığına göre Cezayir, Fransa’nın Nijer’e askeri müdahale için hava sahasını kullanma talebini reddetmişti. Le Figaro gazetesindeki habere göre Fransa iddiayı yalanladı, Nijer’e saldırı niyetlerinin olmadığını savundu.
Cumhuriyet Gazetesi, 24. 08. 2023.
Leave A Reply