Ticaret Hayatı 4 Tunç Çağı’nda Ticari Hayat 2

MÖ 3000-1200

MÖ 14. yüzyıla tarihlenen, Ugarit, Ras Shamra’dan bir altın tas, Suriye’de, biz gittiğimizde Halep Müzesi’nde sergileniyordu. Şimdi, bilmiyorum, umarım yerindedir.

• Ugarit (MÖ 1600 – 1200) kenti Ras Shamra için dünyanın ilk uluslararası limanıdır, denir. Lazkiye yakınındaki Ras Shamra’da, MÖ 3000’lerde Kıbrıs ve Mezopotamya ile ticaret yapılıyordu. Ras Shamra, MÖ 1400-1200 arasında Ön Asya ve Doğu Akdeniz’in en önemli ticaret merkezi haline gelmişti. Bu dönemde Mısır ve Girit’teki Minoalılar ile ticaret gelişmişti. İç işlerinde özerk olan Ugarit, Hititlerin kontrolü altındaydı. Hitit hükümdarı Ugarit’ten vergi olarak altın, gümüş, erguvan renkte boyanmış yün ve keten giysi talep etmekteydi. Ugarit, ticarete kendi ürettiği tahıl, zeytin, şarap, şimşir ağacı kerestesi ile de katılmaktaydı. Ugarit sadece kendi malları ile değil, başka ülkelerin malları ile de ticarette yer almıştı. Eski dünyanın her yerinden, karadan ve denizden, Ugarit’e tüccarlar geliyordu. Doğu’dan gelen mallar, daha sonra İpek Yolu olarak tarihe geçecek güzergahı takip ederek Ugarit’e ulaşırdı. Ugarit sarayının, serbest bir tüccarın ihtiyaç duyduğu anaparayı veya gemi filosunu temin ederek finansör olduğu biliniyor. Gemilerin, tüccarların ve malların Ugarit’e giriş ve çıkışından sorumlu olan saray görevlisinin, Limanın Efendisi’nin, kraldan sonra en yetkili kişi olduğu anlaşılmaktadır. Kent o denli zengin olmuştu ki, Hitit kralına gerektiğinde asker yollamaktan muaf tutulmak istiyordu. MÖ 1200’de Filistinliler tarafından yıkıldılar, bir daha toparlanamadılar.
• Bakır zengini Kıbrıs da ticaretin kurallarını belirleyen elemanlardan biriydi.
• MÖ 16. ve erken 15. yüzyılda Minos keramiği Kıbrıs, Suriye, Filistin ve Mısır’a satılmaktaydı.
• Nehir taşımacılığı ve nehir limanları, Mezopotamya ve Anadolu’da bölgeler arası ulaşımda önemli bir kolaylık sağlamıştır.
• MÖ 10 binden önce de Akdeniz’de ilkel deniz taşıtları ile belli mesafeler aşılabilmekteydi. Yelkenin kullanımı, deniz taşımacılığında devrim niteliğindedir. Yelkenli gemilerin kullanılmaya başlamasıyla ticaret daha çok deniz yoluyla yapılır olmuştu. Bakır ve kalayın daha sert bir alaşıma, tunca, dönüştürülmesiyle MÖ 3000’lerden itibaren taş, ağaç, kemik ve bakırın kullanıldığı yerlerde artık tunç kullanılır olmuş, gemi yapım ustaları tunçtan üretilen aletlerle daha büyük, daha uzak yerlere gidebilen tekneler üretebilmişlerdir. Bu gelişmelerle ticaret yayılabilmişti. Deniz yolu ile malı çok daha hızlı ulaştırmak mümkündü. Roma Dönemi’nde çok daha düzgün yollar yapıldığı halde, kara yolunu seçen bir kervanın masrafları, deniz yoluna göre çok daha fazlaydı.