- Urartu Krallığı 300 yıl boyunca Asur Devleti’nin en büyük rakibi olmuştur.
- Urartular, feodal bir sistemle yönetilirdi. Sınır bölgelerinde, Hitit Devleti’nde olduğu gibi, krala bağlı beylikler vardı. Bu beyler, savaş zamanlarında ordularıyla birlikte Urartu kralının emrine girerlerdi.
- Kral I. Sarduri (MÖ 840-830) Urartu Devleti’nin, başkent Tuşpa/Tuşba’nın, yani bugünkü Van Kalesi’nin kurucusudur. Kral I. Sarduri’nin kurduğu krallık sülalesi devletin ortadan kalkmasına kadar kesintisiz devam etmiştir. Oğlu ve torunu devletin gücünü artırmışlar, genişleme siyasetine başlamışlardır.
Tunçtan yapılmış tek kulplu testi bir Urartu eseri ve Gaziantep Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
- Yeni kazanılan topraklar yeni bir idari teşkilatlanmayı gerektirmiş, eyaletlere bölünen ülke valiler tarafından idare edilmiştir. Önemli noktalara kaleler inşa edilerek, askeri açıdan emniyet sağlandığı gibi, bu kaleler yol şebekeleri ile birbirlerine bağlanarak birer kültür ve ticaret merkezi olmuşlardır.
- Urartu Devleti, Kral II. Sardur (MÖ 764-735) zamanında kudretinin zirvesine erişmiştir. Fırat’tan İran Azerbaycanı’na ve kuzeyde Çıldır Gölü’ne kadar Urartu Devleti, coğrafi bakımdan da en geniş alana malik olmuş; imar faaliyeti, kültür ve sanat bakımından da Urartu’nun en yüksek devri olmuştur. Ancak, MÖ 742 yılında Asur kralına yenilerek Van Kalesi’ne çekilmek zorunda kalmış, ama Asurlular başkenti işgal edememiştir.
- Yapılan kazılar sonucunda, kuzeyde Gökçe Gölü-Bayburt, batıda Malatya, güneyde Halep ve Musul, doğuda Urmiye Gölü ve hatta Hazar Denizi yakınlarına kadar olan yerlerde Urartu yerleşim izleri bulunmuştur. Kuzeybatı İran’da yapılan yüzey araştırmalarıyla çoğu surla çevrili yaklaşık 80 Urartu yerleşimi bulunmuştur.
- Urartu krallarının gayesi bağımsız ve Anadolu-Suriye sahasında büyük bir devlet olmak ve Asur Devleti’nin yerine geçmekti.
- Urartular, Asurların savaş ve egemenlik metotlarını biliyorlardı. Onların mecburi göç ettirme politikasını uygulamışlardır. Kimmer akınları, Asur saldırıları Urartu Devleti’ni zorlarken, Asur üzerine yönelen İskit tehlikesi, kısa da olsa Urartulara nefes aldırmış. Kral II. Rusa (MÖ 685-645), Kimmerler ve Asurlar yüzünden uğranmış olan büyük insan kayıplarını telafi etmek için yeni bir iskan ve nüfus politikası uygulamış, boş toprakları işlemek, yeni şehirler, ticari ve askeri merkezler kurabilmek için komşu ülkelerden Urartu topraklarına halk kitleleri yerleştirilmiştir.
- Doğuda gelişen Med tehlikesine karşı bir süre Asur-Urartu yakınlaşması yaşanmış, MÖ 7. yüzyılın ikinci yarısında Asur Devleti de eski kudretini kaybetmiş; Medler, İskitler ve Babilliler yükselen yeni siyasi güçler olmuşlardır.
- Babil kronikleri, İskitler’in, MÖ 609’da Urartu ülkesini egemenlikleri altına aldıklarını yazmaktadır. Urartu Krallığı’nı ortadan kaldırdıktan sonra İskitler bu bölgeye yerleşmemiş, Suriye ve Mısır’a doğru yollarına devam etmişlerdir.
- MÖ 6. yüzyılın başlarında Urartu ülkesi Medler ile Lidyalılar arasında mücadele konusu olmuş, sonuçta Kızılırmak’a kadar olan Doğu Anadolu, Medler’in egemenliğinde kalmıştır.
Babilliler, Bayburt, Gaziantep Arkeoloji Müzesi, Gökçe Gölü, Halep, Hitit Devleti, İskitler, Kızılırmak, Kral I. Sarduri, Kral II. Sardur, Lidyalılar, Malatya, Medler, Musul, Tuşpa, Urartu, Urartu Krallığı, Urmiye Gölü, Van, Van Kalesi
Leave A Reply