Doğubayazıt Kaya Mezarı, Mezar Beyinin Kurban Sahnesi.
Fotoğraf: docplayer.biz.tr
- Urartu krali mezarları çok odalı olarak düzenlenmiştir. Kaya mezarları/krali mezarlar genellikle bir ana salon veya oda ve bu odaya bağlı yan salon ve odalardan oluşmaktadır. Bazı örneklerde oda/salon sayısı 7’yi bulmaktadır. Bazılarına anıtsal bir cephe işlenmiş, bazı odaların duvarlarına bezeme yapılmıştır. Ana salon ve odaların duvarlarına ölü hediyeleri veya kremasyon kaplarının (urne) konulması için nişler açılmıştır. Kimi örneklerin tabanına açılan çukurlar yeraltı mezar odalarına ulaşmak içindir ve bunlarla alternatif gömü imkanı sağlanmıştır. Başkent dışında yer alan çok odalı kaya mezarları, olasılıkla yerel yöneticilerin veya prenslerin krali mezarlara öykünmesi ile ortaya çıkmıştır.
- Prens mezarlarında da halk mezarlarında da hem gömme hem de yakma adeti vardır.
- Urartu halk mezarları genellikle bir ön giriş (dromos) ve bir odadan oluşur.
- Genellikle dikdörtgen planlı mezar odalarında nişler ve sekiler yer alır; en belirgin özellik, mezar odalarının fazla yüksek olmamasıdır; kimi zaman yükseklik 60 santime kadar düşer.
- Kremasyon mezarları tek bir salondan oluşur ve duvarlarında açılan nişlerin tabanı urnelerin oturması için oyuktur. Yakılan cesedin külleri, çoğunlukla pişmiş topraktan yapılan kısa boyunlu, şişkin gövdeli vazoların (urnelerin) içine konurdu. Urneleri testilerden ayıran, urnelerin kulplarının olmayışıdır. Bunların ağzı küçük bir kap ile kapatılırdı. Ölünün ruhunun dışarı çıkabilmesini sağlamak için de urnenin gövdesinde birkaç küçük delik açılırdı. Urneler, kaya mezarları veya oda mezarlarının duvarlarına açılan nişlere, doğal kaya oyuklarına, toprak ya da kayaya açılmış oyuk ve kanallara konulmuşlardır.
- Yeraltına yapılmış oda mezarlar en yaygın görülen mezar biçimidir. Bunlar da yeraltı taş örgü mezarlar, yeraltı kaya mezarları ve her ikisinin birlikte uygulandığı örnekler olmak üzere üç tiptir.
- Taş sandık mezarlar, dikine yerleştirilmiş yassı taş bloklarla sandık şeklinde oluşturulan mezarlardır ve bazılarında çoklu gömü saptanmıştır.
- Basit toprak mezarlar, cesedin doğrudan toprağa açılmış çukura yerleştirildiği mezarlardır. Gömü genellikle hoker biçiminde yapılmıştır. Hoker biçimi gömü, iskeletin, bacakları ve kolları karnına doğru çekilmiş bir şekilde yani cenin pozisyonunda, yan yatırılarak gömülmesine verilen addır. Yarı hoker ve dorsal (ölünün düz yatırılması) ise diğer gömü durumlarıdır. Basit toprak mezarlarda da çoklu gömüye rastlanmıştır. Bu mezarlara da mezar armağanı ve ölü yemeği konulduğu gözlenmiştir.
- Mezar odaları içinde bulunan çanak çömlekler ölü yiyecek ve içeceğinin konulduğu kaplardır. Ölen kişiler, genellikle kişisel süs eşyalarıyla veya armağanlarıyla birlikte gömülmüştür.
- İğneler ve düğmeler gibi bazı metal buluntular, ölünün mezar odasına giyinik biçimde konulduğunu düşündürmektedir.
- Aynı alanlarda yığın halinde büyükbaş ve küçükbaş hayvan kemikleri de izlenmiştir.
- Urartu’da gömü biçiminin ana karakteri çoklu gömüdür.
Basit toprak mezarlar, çok odalı kaya mezarları, çoklu gömü, dorsal, dromos, Hoker biçimi gömü, kaya mezarları, krali mezarlar, kremasyon kapları, mezar armağanı, oda mezarlar, ölü yemeği, Taş sandık mezarlar, Urartu halk mezarları, Urartu krali mezarları, urne, Yarı hoker
Leave A Reply