Categories: Yemek Kültürü

Yemek Kültürü 26 Ekmek ve Yağ

Vezüv Yanardağı’nın küllerinin değirmenleri, fırını ve hamur yoğurma tezgahı ile muhafaza ettiği Pompei’deki ekmek fırını. Köleler, bazen de eşekler tarafından çevrilen değirmenleri, 81 tane kömürleşmiş yuvarlak ve şekilli ekmeği ve modern standartlara uygun çalışma yerleşimi ile bu fırın çok özel. Pompei’de ekmek sadece fırınlarda değil, seyyar satıcılar tarafından da satılmakta imiş. Fotoğraf: Pompeii Reconstructed, Archeo Libri

Yunan’da Arkaik Dönem’de (MÖ 750-MÖ 480) arpa unundan yapılan ve maza denilen bir tür yufka ekmeği ön plandaydı. Ekmek de önceleri arpa unundan yapılmış, zamanla buğday arpanın yerini almıştır.
MÖ 4. yüzyılda Roma hakimiyetindeki toprakların büyük bölümünde tahıl yetiştirildiği, kızılca buğday unundan çörek ve ekmek yapıldığı bilinmektedir. Roma İmparatorluk Dönemi’nde (MÖ 30- MS 395) buğday, tahıllar arasında ön sıradadır. Mayalı ekmek yapılmaya, değişik ekmekler çarşı fırınlarında yapılıp halka satılmaya başlamıştır.

Vezüv Yanardağı’nın küllerinin değirmenleri, fırını ve hamur yoğurma tezgahı ile muhafaza ettiği Pompei’deki ekmek fırını. Köleler, bazen de eşekler tarafından çevrilen değirmenleri, 81 tane kömürleşmiş yuvarlak ve şekilli ekmeği ve modern standartlara uygun çalışma yerleşimi ile bu fırın çok özel. Pompei’de ekmek sadece fırınlarda değil, seyyar satıcılar tarafından da satılmakta imiş.
Fotoğraf: Pompeii Reconstructed, Archeo Libri

YAĞ

Kültepe tabletlerinde yağların, normal kalite yağ, iyi kalite yağ, birinci kalite yağ, kötü kalite yağ gibi kategorilere; susam yağı, zeytinyağı, domuz yağı, tereyağı gibi çeşitlere ayrıldığı görülür.
Yunan mutfağı neredeyse bütün yemeklerde zeytinyağı kullanmıştır.
Romalılar, tereyağını barbarlara özgü saymışlar, mutfaklarına sokmamışlardır. Bazı çörek ve yemeklerde içyağı ve domuz yağı kullanılmış, bunun dışında, soğuk ve sıcak tüm yemeklerde zeytinyağı kullanılmıştır. İmparatorluk Dönemi’nde (MÖ 30-MS 395) zeytinlikler geniş yer kaplar.
Günümüz İtalyan mutfağı yağ kullanımı açısından ikiye ayrılmaktadır. Kuzeyde tereyağı tercih edilirken, Güney İtalya’da günümüzde de zeytinyağı hakimiyeti devam etmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Kültepe Tabletlerinde Geçen Yiyecek ve İçecekler, Dr. Murat Çayır, Aktüel Arkeoloji, Eylül-Ekim 2013.

Tarihin En Eski Yemek Kitapları, Prof. Dr. Muazzez İlmiye Çığ, Yemek ve Kültür, Sayı 3, 2005.

Antik Dönemde Beslenme, İnci Delemen, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, 2003.

Pompeii Reconstructed, Archeo Libri.