Halının kendisinin fotoğrafını çekme izni olmadığı için müze dükkanında satılmakta olan replikalarının fotoğraflarını bir fikir vermesi için paylaşıyorum.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2024.
Bayeux Tarih Müzesi’nin Halı bölümündeki sergileme de çok özel. Ziyaretçiler halıyı çok kolay izleyebiliyor. Aydınlatma çok iyi, halı göz hizasına yerleştirilmiş. İkinci bölümde halının yapım sırları ve anlatılan hikayenin tarihi arka planı anlatılıyor. Başka bir bölümde ise 16 dakika süren bir film ile Bayeux Halısı’nın hikayesi izlenebiliyor.
Canlı renklerle işlenmiş bu ince uzun halı, bize o dönemin gemilerini, süvarilerin denizi aşmalarını, dize kadar vücudu saran zırhların ve genellikle badem biçimli olan ve kola bağlanan kalkanların modellerini, süvarilerin uzun mızraklarını, kılıçları, sadece İngilizler tarafından kullanılan baltaları, hançerleri, sancakları, ok ve yayları, topuzları, efsanevi yaratıklarla süsleyerek savaş alanlarını anlatıyor. Normandiya halkının Viking geçmişleri, o mirasa ait sembollerle gösterilmiş: Bir Viking özelliği olan düz tabanlı gemiler, pruvalarındaki dragon, boğa ya da at başları halıda işlenmiş. Halıda hikayenin en önemli karakterleri olan Fatih William, kardeşi Odo, İngiltere Kralı İtirafçı Edward, Wessex Kontu Harold yer alıyor. Anglosaksonlar için uzun saç ve bıyık, Normandiyalılar için kısa saç, Piskopos için özel saç kesimi kullanılmış.
Halı, dokuz parçadan meydana geliyor. Parçalar birbirine o kadar ustalıkla eklenmiş ki, dikişleri görmek çok zor; bu yüzden parçalar uzun zaman fark edilmemiş. Parçalar değişik uzunluktaymış: en uzunu 13.9 m iken en kısası 2.43 m imiş. Ek yerleri hikayenin içinde yer alan ögelere yedirilerek görünmez kılınmış. Ortada yer alan ana hikaye anlatısının (yaklaşık 33 cm) altında ve üstünde daha ince (yaklaşık 7 cm) bordürler var. Ortadaki ana hikaye 58 tablodan oluşuyor. Bordürlerde ise gerçek hayvanlar ya da masallarda sözü edilen fantastik yaratıklar yer alıyor.
Halıda yer alan 626 karakterin sadece altısı kadın. Bunların üçü orta bantta, üçü ise bordürlerde. Biri, skandal sonrası rahip tarafından günahları bağışlanırken betimlenmiş. 27. Sahnede ise Kraliçe Edith, ölmekte olan Kral Edward’ın yatağının ayak ucunda, yüzünün yarısı başörtüsüyle kapalı, muhtemelen göz yaşlarını silerken işlenmiş. Üçüncü kadın, askerler tarafından yakılan Hastings yakınlarındaki evden, elinden tuttuğu çocukla ayrılırken gösterilmiş. Onların dul ve yetimleri temsil ettikleri yorumu yapılmış. Üç kadın da başları örtülü, yere kadar uzun, bol giysiler içinde betimlenmiş. Bordürlerde yer alan kadınlar ise çıplak. Karşılarında yer alan adamların da çıplak olmasından hareketle bunların savaşta tecavüze uğrayan kadınlar olduğu düşünülebilir.
İşlemenin zemini kırık beyaz bir keten. Bu renk gözümüzün hemen işlemelere odaklanmasını sağlıyor. İşlemeler, doğal boyalarla renklendirilmiş yün ipliklerle yapılmış. İplik renklerinde kırmızı, sarı, mavi ve yeşil öne çıkıyor. Kırmızı iplik, kızılkök (Rubia tinctorum) ile, sarılar muhabbetçiçeği (Reseda odorata) ile, maviler çivitotu (Isatis tinctoria) ile, yeşiller ise muhabbetçiçeği ile çivitotu karışımından elde edilmiş.
En şaşırtıcı olan günümüze tamamının ulaşmış olması. Başına birçok kaza gelmiş tabii: delikler ve lekelerin çoğunun yakınında yanmakta olan mumlardan kaynaklandığı düşünülüyor. 19. yüzyılın üçüncü çeyreğinde elden geçirilmiş. Restorasyonda kullanılan iplikler kimyasal boya ile renklendirilerek, orijinal renklerin yumuşak tınısının arasında fazla canlı durarak kolayca fark edilsin istenmiş.
Yılda 500.000 kişi halıyı görmeye geliyormuş. Çünkü çocuklardan büyüklere, tarihçilerden el işi severlere kadar herkesin ilgisini çekecek bir eser.
Yararlanılan Kaynaklar
The Bayeux Tapestry, Sylvette Lemagnen, Orep Editions, 2024.
Leave A Reply