Categories: Kültür

Beyin Salatası 5

Fotoğraf:www.pinterest.com

  • Zeka, klasik olarak,
    alışılmışın dışındaki sorunları çözmede beceriklilik,
    öngörü,
    yaratıcılık,
    yeni bir düzeni ortaya çıkaran bir kestirimde bulunmak şeklinde tanımlanır.
  • Zeka, bilgiye ilişkin olguların tümünü kapsayacak biçimde kullanılmıştır. Genel olarak dikkat, bellek, yargılama, akıl yürütme, soyutlama vs diye adlandırdığımız zihinsel yetiler zekadır.
  • Zeka, en az bir kültür tarafından verilen problemleri çözmek veya eserler yaratmak için kullanılan bilgi işleme potansiyeli olarak da tanımlanıyor.
  • Kantçı idealizmde bilginin, akıl tarafından kurulduğu fikri, temel bir önerme niteliğindedir.
  • Zekadan bahsedildiğinde bireysel farklılıklar gündeme gelir. Bu farklılıklar, Alfred Binet ve Theodore Simon’u, 1905 yılında ilk şeklinde yayınladığı ünlü Metrik Zeka Ölçeği’ni geliştirmeye itmiştir. Üstün zeka tanımı IQ testinde 130 ve yukarı alanlar için kullanılır. Lewis Madison Terman ABD’de, René Zazzo Fransa’da testler geliştirmişlerdir. SAT gibi zeka testlerinin daha karmaşık çeşitleri de ortaya çıkmıştır. Akademik Yetenek Testi olan ilk açılımı daha sonra Akademik Değerlendirme Testi olarak değiştirilmiştir. (Scholastic Aptitude Test-Scholastic Assesment Test)
  • Zekayı uyuma bağlayan görüşler de vardır. Zekanın bir üst uyum şekli olduğu Bergson ve Piaget tarafından da savunulmuştur. Bu önermeye göre zeka, bir amacın gerçekleştirilmesi için araçların duruma uygun kılınmasıdır.
  • Alet yapımı da bir zeka ölçütüdür. Burada kastedilen alet geniş kapsamlıdır: matematik gibi simgesel sistemler, dil, tasarımlar, çalışma yöntemleri vs. Henri-Louis Bergson (1859-1941), insanın homo sapiens değil, homo faber olarak adlandırılmasını önermiştir. Homo sapiens, zekası sayesinde çevresiyle belli bir uyum sağlamış ve dolayısıyla yaşanan anı aşarak serbestçe düşünmek, akıl yürütmek imkanını bulmuş insan anlamına gelir. Homo faber, tabiat ortasında kendi yaşamını sürdürmek amacıyla gereken araçları kendisi üretmek zorunda kalan insandır.
  • Hangi spesifik genlerin ve hangi somut çevre faktörlerinin zekamızdan sorumlu olduğu kesin olarak bilinmiyor. İngiltere’de, Twins Early Development Study çerçevesinde gerçekleştirilen araştırmada daha iyi beslenmenin, daha uzun okul eğitiminin zekamızı geliştirdiği, okumanın zekayı olumlu etkilediği saptanmış. Araştırma sonuçlarına göre, okumak, soyut düşünmeyi güçlendiriyor; motivasyon da belli bir şey üzerinde konsantre olmamıza yardımcı olduğu için zekayı tetikliyor.
  • The Cambridge Handbook of Intelligence adlı kitabın bir bölümünde birçok kişilik özelliğinin bilişsel süreç ve becerileri gerektirdiğine dikkat çekiliyor.

 

Füsun Kavrakoğlu

Önceki Yazılar

Japonya 125 Çocuklar İçin Davranış Listesi

Bu liste pek çok kaynakta yayınlanmış. Unutulmasın diye, belki örnek alan çıkar diye tekrar yayınlansın…

1 saat ago

Faşizm / Diktatörlük 31

“Sığınaktan Yahudilerin, Rusların ve Polonyalıların yararlanmaları yasaktı.” “Tüm savaş tutsaklarının sorumlusu olan General Reinecke ile…

2 gün ago

Japonya 124 Japon Eğitiminde “Cesur Değişim”

Japon eğitim sisteminde çocukları Japon değil, dünya vatandaşı olmak üzere eğitme yoluna gidiliyor. Japonya’da Cesur…

3 gün ago

Japonya 122 Claude Lévi-Strauss’un Kaleminden Japon Sanatı

Egzotizme mesafeli duran Balzac 1834’te, Mutlak Peşinde adlı eserinde Çin’in tuhaf buluşlarına karşı çıkarken, Japon…

4 gün ago

Batıda Doğu, İslam ve Türk Algısı 82

“Barış istemeyen ve verdikleri bir sözü asla tutmayan Moskoflar” Osmanlılar, kime dostlukla ve itina ile…

5 gün ago