Çin ulusunun atası Huangdi’nin oğlu Yao, 16 yaşında kabile şefliğine seçilmişti. Kabile içindeki dayanışmayı güçlendirmiş, memur denetiminde iyi olana ödül, kötü olana ise ceza veren bir düzen oturtmuştu. Efsanevi Yao zamanında ilk takvim hazırlandı, mevsimlere uygun üretim faaliyeti başladı. Yao’nun döneminin tarım kültüründe hamle yapılan bir dönem olduğu kabul edilir. Ama sellerin ekin ve tarlalara zarar verdiği, evleri yıktığı bir dönemdir. Yao, üç yıl boyunca denetlediği, sınavlardan geçirdiği Shun’a liderlik koltuğunu bırakır.
Etik bir yönetim uygulayan Shun’un dönemi, siyasi açıdan temiz, maddi açıdan bolluk içinde, siyaset, üretim ve sanat alanlarında parlak bir dönem olur. Shun ise liderliği sel felaketiyle başa çıkarak ülkeye büyük hizmet veren Yu’ya devreder (1).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Xia (Şia) Hanedanı MÖ 2070-1600 (yaklaşık)
MÖ 2000 yılına gelindiğinde Tunç Çağı uygarlığı daha da gelişmişti. At evcilleştirildi, yazı kullanılmaya başladı, metal işçiliği ilerledi, toplum dinsel ve siyasal sınıflara ayrılmaya başladı. Bazı aileler zenginleşti, güçlendi. Bambu Vakayinameler, Belgeler Kitabı ve Büyük Tarihçinin Kayıtları gibi antik tarihsel kayıtların bahsettiği en eski aile Xia Ailesi idi. Çin metinlerine göre, Xia Hanedanı’nı efsanevi Beş İmparator’dan biri olan Zhuanxu’nun torunu Büyük Yu (MÖ 2200-2100 – yaklaşık) kurdu. Büyük Yu’nun, babasının başaramadığı işi yaptığı, taşkın sularını denetim altına almayı başardığı düşünülüyor. Babası toprak setler inşa etmiş, setler çökmüş, projesi başarısız olmuştu. Oysa Büyük Yu, akarsu yataklarının diplerini temizletmiş sel sularının taşmadan akmasını sağlamış, hem de su kaynağına uzak tarım arazilerini sulamak için su kanalları inşa etmişti (2). Babası tıkama yöntemini uygularken, Yu kanal açma ve ırmakları onarmak yoluna gitmiş, sel sularının denize ya da sulama için tarlalara ulaşmasını sağlamıştı. Bu görevde 2000 insanla 13 yıl kendisi de şahsen çalışmış ve başarılı olmuştu. Sel sorununun çözümünde çeşitli ölçme cihazları ve aletler ile haritacılık yöntemleri yaratmıştı. Onun emriyle ilk defa Çin sınırları içindeki dağ ve akarsular, önemli şahsiyetler ve olaylar ile kuşlar ayrıntılarıyla kaydedilmiştir. Sonraki nesiller kendisine Dayu, yani Büyük Yu adını vermiştir (3).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin Ansiklopedisi, Çin Uluslararası Radyosu, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2015. Sayfa 241, 242.
(2) Kısa Çin Tarihi, Gordon Kerr, Say Yayınları, 2021. Sayfa 18, 19.
(3) Çin Ansiklopedisi, sayfa 243, 244.
Leave A Reply