“Sığınaktan Yahudilerin, Rusların ve Polonyalıların yararlanmaları yasaktı.”
“Tüm savaş tutsaklarının sorumlusu olan General Reinecke ile yaptığım bir konuşmada, Rus ekmeği denilen şeye karşı çıktım, bu Rus ekmeği %50 çavdar kırıntısı, %20 şeker pancarı posası, %20 kağıt unu ve %10 saman unundan yapılıyordu. Çavdar kırıntılarının %55’e, pancar posasının %25’e çıkarılmasını kabul ettirdim, böylece diğer iğrenç şeylerin miktarı azalıyordu.”
Fotoğrafta Kadın da Vardı, Heinrich Böll, Can Yayınları, 2021. Sayfa 249, 341, 342.

KP Brehmer (1938-1997), sanatçının, ‘kendi çağının titiz bir gözlemcisi’ olması gerektiğini öne sürer. Kendisi, günün Alman toplumunu geçmişin merceğinden bakarak eleştirir. Birçok eseri, Alman ulusunun Nazi hükümetinin egemenliğindeki geçmişine, Nazi rejimi sonrası Almanya’da varlığını sürdüren faşist eğilimlere, Soğuk Savaş sırasında Doğu ile Batı Almanya arasındaki ideolojik çatışmaya, milliyetçi ikonografi ve sembollere göndermeler içerir; ideoloji, iktidar ve temsil arasındaki ilişkileri Almanya bağlamında sorgular.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Arter, 2021.
Hollanda, Danimarka, Avusturya, Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Portekiz’de süreç olarak faşizm örgütlenirken toplumu ırkçılık, yabancı/Müslüman göçmen düşmanlığı üzerinden kutuplaştırıp, sosyal medya üzerinden yalan haber, dedikodu, paranoya ve komplo teorileri yayıyor. Süreç olarak faşizm örgütlenirken özellikle gençlerin yaşam tarzına, arzularına, hayal ve düş kırıklıklarına, istihdam ve konut sorununa, kimlik arayışına tercüman olarak gelişiyor.
Washington Post, Portekiz’in faşist partisi Chega (Yeter) için, “aşırı sağcı olmayı cool yapmayı başaran partilerden biri,” diyor. Gençlerin geleneksel sağ ve sol partileri sıkıcı cansız yapılar olarak gördüğüne işaret ediyor. Sosyal demokratların, komünistlerin, ciddi, asık suratlı, bolca orta yaşlı erkeklerden oluşan ortamlarına dikkat çekiyor.
Avusturyalı doktor, psikanalist Wilhelm Reich (1897-1957), Faşizmin Kitle Psikolojisi adlı eserinde, Nazilerin kızlı erkekli gençlere, piknik, kamp, spor yarışmaları, konser gibi etkinliklerle canlı, eğlenceli, cinsel olarak daha serbest bir ortam sunarak partiye çektiğine işaret etmişti. Bugün de bunlara ek olarak sosyal medya, Tik Tok gibi araçlar var. 18-34 yaş grubunu faşist, dinci hareketlere bir kez kaptırınca en azından bir kuşak, toplumun önündeki 20-25 yıllık bir dönem kayboluyor.
Avrupa’da Faşizm Moda mı Oldu?, Ergin Yıldızoğlu, Cumhuriyet, 14 Mart 2024.
Faşizmin Kitle Psikolojisi, Wilhelm Reich, Cem Yayınevi, 2014.
Leave A Reply