Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Agnostik ile gnostik terimleri özellikle dini inançlar ve bilginin doğasıyla ilgili görüşleri ifade ederler ama aralarında bir fark vardır.
Agnostisizm, Tanrı’nın varlığı veya yokluğu hakkında kesin bir bilgiye sahip olamayacağımızı savunur. Bu görüş, insanın bilgi kapasitesinin sınırlı olduğu savına dayanır.
Agnostikler, Tanrı’nın varlığına dair kesin bir kanıt olmadığı için bilinemez olduğunu savunurlar.
Agnostisizm, bilginin sınırlarını kabul eder ve “bilinemez”den yana tavır alır.
Gnostikler ise doğrudan bir tür “bilgi” ya da mistik deneyim aracılığıyla Tanrı veya evrenin doğası hakkında kesin bilgiye sahip olduklarını savunurlar. Ruhsal aydınlanma yoluyla tanrısal hakikate ulaşılabileceğini ileri sürerler. Gnostik inançlarda insanlar, evrenin derin sırlarını ve Tanrı’nın doğasını anlayabileceği, hatta deneyimleyebileceği bir bilgiye sahip olabilirler (1).
Agnostikler bilgiye ulaşmanın mümkün olmadığını, Gnostikler bilgiye ve ruhsal aydınlanmaya ulaşmanın mümkün olduğunu savunur. Gnosis, ruhani bilgiye ulaşmanın sezgisel ve dolaysız yoludur. Gnostisizme göre gnosis kurtuluşun anahtarıdır. Gnostik mesajları iletme amacı taşıyan tüm gnostik İnciller, Kilise tarafından geçersiz ilan edilmiştir. Thomas, Meryem ve Philip İncilleri en bilinen gnostik İncillerdendir. Logos, gnostik metinlerde İsa’yı anlatmak için de kullanılabilen, Tanrı anlamına gelen sözcüktür (2). Gnostik yaratılış efsanesinde yılan, Havva’nın Bilgelik Ağacı’ndan meyveyi yiyip gnosis’e ulaşmasından sorumlu olan bilge bir rehberdir. Havva daha sonra aynısını yapması için Adem’e yol göstermiştir (3).
Gülhaçlılar, Yezidiler ve Luciferyan cadılar, kökten gnostik sayılırlar (4).
Gnostik görüşe göre, dünya kusurlu ve eksiktir ancak bu kusur kişinin, dünyada ve içimizde iyiliklerin de bulunduğunu fark etmesine engel olmamalıdır. Dünyada iyi şeylerin de olması aslında hepimizin kurtuluşa erebileceğinin bir işareti olarak görülmelidir. Bu yüzden gnostiklerin ılımlı düalizmi izlediklerini söyleyebiliriz (5).
Gnostik metinlere göre her şey özünde ilahi olandan türemiştir (6).
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Chat GPT
(2) Gnostikler İlk Hıristiyan Sapkınlar, Sean Martin, Kalkedon Yayıncılık, 2010. Sayfa 194.
(3) A.g.e., sayfa 195.
(4) A.g.e., sayfa 206.
(5) A.g.e., sayfa 39.
(6) A.g.e., sayfa 194.
Leave A Reply