Kosova’da son savaşta kaybolan kişilere adanmış olan anıt başkent Priştine’de. Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu
Balkanlar, petrol ve doğalgaz boru hatları için Batı ve Doğu Avrasya arasında güvenli ve sürekli ulaşımın sağlanmasında ve Avrupa’nın güvenliği için son derece önemli bir bölge olduğundan artık Bol – Kanlar diye anılmaktan çıkması isteniyor.
Bilindiği gibi ABD’nin başı çektiği NATO operasyonu başarılı oldu. Bu operasyonun ahlaki mi yoksa politik mi olduğu tartışılıyor. Kosova’da iki taraflı insani hak ihlalleri olduğu, ABD/NATO’nun bunlardan birini görmezden geldiği (çünkü UÇK’nın zulmü Sırp zulmünden hiç aşağı değildi) sosyal bilimciler tarafından öne sürüldü. Eylemin, dünyaya “Patron”un kim olduğunu göstermek için yapıldığı; aynı nedenle ABD’nin sistemli olarak BM’i devre dışı bıraktığı; ABD’nin her ekonomik durgunlukta savunma harcamalarını artırdığı iddialar arasında yer aldı.
Rusya başından beri Belgrad ve Priştine’nin üzerinde uzlaşmadıkları bir planı kabul etmeyeceğini söylüyor.
Rusya‘nın izin vermemesi nedeniyle Kosova BM üyeliğine hala kabul edilmedi. Kosova’yı 2018 itibarıyla 113’ü BM üyesi olmak üzere toplam 116 ülke tanıyor. Diğer tüm BM üyeleri de jure (hukuki olarak), Sırbistan’a bağlı olduğunu kabul etmektedir. Birleşmiş Milletler bölgeyi 1999 tarihinden beri Birleşmiş Milletler Kosova Geçici Yönetimi Misyonu (UNMIK) aracılığıyla kontrol ediyor. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1244 sayılı kararında “tüm üye ülkeler Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini taahhüt eder,” denilmekte ve Sırbistan onun ardıl yönetimi olarak kabul edilmektedir. BM’ye üye olabilmek için 193 üyenin 3’te 2’si tarafından tanınmak da gerekiyor. Ülkenin statüsü kararlaştırılamadığı için, örneğin hiçbir Kosovalı sporcu uluslararası yarışmalara katılamıyor.
Kosova’nın bağımsızlığına karşı olmalarına rağmen bazı ülkeler AB’den ötürü bunu yüksek sesle telaffuz edemiyor. Nüfusunun %32’si Sırp, %6’sı Arnavut olan Karadağ ile Transilvanya bölgesinde bağımsızlık arayışına giren Macarlarla uğraşan Romanya bunlardan ikisi. Ülkesindeki Arnavut ve Makedon kökenli azınlığın varlığını reddetse de Büyük Arnavutluk ve Büyük Makedonya hayallerinin canlanmasından korkan Yunanistan da bu ülkelerden. Tarihi Makedonya topraklarının bir kısmını barındıran Bulgaristan da bağımsız bir Kosova’yı endişe verici buluyor. İsrail de Kosova’nın ayrılmasının Filistinlileri ayrılma ve kendi bağımsız devletlerini kurma talebinde ısrarcı olmaya teşvik edeceği endişesi taşıyor.
Kosova’yı tanıyanlar da, Kosova’yı sui generis (nevi şahsına münhasır) özelliklerine vurgu yaparak Kıbrıs ve Ortadoğu gibi diğer sorunlu bölgelerden ayrı bir yere koyuyorlar.