Nietzsche, güzel bir melodiyi de tıpkı güzellik gibi tehlikeli bulduğunu söyler. Güzel bir melodi, gençlerin kendi ideallerinden farklıdır ve onları ahlaksız ideallerin peşinden sürükleyebilme gücü vardır. Wagner’e yüklenme sebeplerinden biri Wagner’in Almanlara özgü bir müzik yaptığına inanmasıdır (1).
Nietzsche yazdığı Wagner Olayı (1887) ve son yapıtı olan Nietzsche Wagner’e Karşı (1887) adlı denemelerinde ortak payda hep müziktir. Almanlara özgü bir müziğe karşı olduğunu, müziğin Hıristiyanlık anlayışının da etkisine girmemesi gerektiğini vurgular bu yapıtlarında. Nietzsche Wagner’i, İmparatorluğun kuruluşuyla iyice güçlenmeye başlayan milliyetçi duygulara koşut yapıtlar bestelemekle, çöküş çağının temsilcisi olmakla suçlar. Onun müziğini melodiden, coşkudan yoksun, abartılı ve gerçek dışı bulur. Ulusal düşünceler üzerine kurulan bir Alman İmparatorluğu, Nietzsche’nin Avrupalılık anlayışına ters düşer. “Germenlere özgü bazı şeyleri görmeyi öğreten eski efsane ve şarkıları Wagner’in sahiplenmesine gülüyoruz bugün,” “Parsifal kötü bir yapıttır, ahlaka karşı yapılan bir suikasttır,” diye yazar. Bizet’nin başyapıtı Carmen’i kusursuz bir beste olarak överken Wagner’in müziğini kaba ve yapay bulur, müziği hastalandırdığını yazar (2).

Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Uljinc Eski Şehir, Karadağ, 2022.
“Birilerinin anlatıları ile diğerlerinin anlatılarının birbirlerini etkilemeksizin bir arada var olması mümkün değildir. Birbirleriyle çatışmış ya da sömürgeleştirme olgusunun karşı karşıya getirdiği toplumlarda da durum aynıdır. Bu çatışmaların sonuçlarından biri hem bireysel hem de kolektif düzeyde yeni anlatıların ortaya çıkmasıdır. Sömürgeleştirilmiş olanların yaşamları ve anlatıları kadar sömürgecilerin yaşamları ve anlatıları da dönüşür. Bunun sonucunda, sanat tarihi, özellikle de müzik tarihi, insanlık tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir etkileşime sahne olur.” (3).
Yararlanılan Kaynaklar
- Nietzsche Wagner’e Karşı, Bedriye Korkankorkmaz, Cumhuriyet Kitap, 28 Nisan 2022.
- Nietzsche Wagner’e Karşı ve Wagner Olayı, Friedrich Nietzsche, Ara Yayıncılık, 1991. Sayfa 5-7, 25, 33, 51, 59.
- Unutma Biçimleri, Marc Augé, YKY, 2020. Sayfa 40.
Leave A Reply