Kültür

Şiddet 21-2 | Ötekine Yönelik Şiddet 5 Köleler 1

  • 18. yüzyıldan itibaren, ötekilik ve farklılık fikri, sömürgeleştirilen ülkelerin ve tebaa konumundaki halklarının ikincil statüsünü tanımlamak için emperyalist bakış tarafından üretilmiştir. Geçmişte sömürgeleştirilen ülkelerin Batı toplumlarıyla eşit statüye kavuşma çabaları olarak karakterize edilen post-kolonyal ya da post-emperyal kavramı küreselleşme ile yakından ilgilidir ve bu süreç devam etmektedir.
  • 1820’li yıllarda Hegel, Afrika’yı doğanın tutsağı, zamanın durmuş olduğu, evrensel tarihe girememiş bir kıta olarak tanıtır. Bu tanım, Avrupa toplumlarını doğaya boyun eğmekten kurtulmuş, yani tarihi toplumlar olarak niteler.
  • Kamerunlu kuramcı Achille Mbembe’ye (1957-) göre Modern çağda Afrika, Avrupa’nın “Büyük Öteki”si olmuştur. Bu kıta, Batı’nın kendi bilinçaltına ulaşmasını ve kamusal olarak öznelliğinin farkına varmasını sağlayan aracıdır. Avrupalı bireyin özne olma şartı, Afrikalı bireyin, hayvanlıkla insanlık arasında bir yerlerde kısılıp kalmış, özne olmayan bir halde kalmasıdır. Sömürgeleştirme ve özneleştirme birlikte düşünülmesi gereken iki süreçtir.

 

ABD’li sanatçı Fred Wilson (1954-), 2003 Venedik Bienali’nde, tarih boyunca fresklere, tablolara, biblolara, mücevherlere, filmlere konu olmuş zenci figürleri konu edinmişti. Yüzyıllarca zenci köle pazarı olmuş Venedik’te Wilson, İtalyan dekoratif sanatında, özellikle de mobilyada kullanılan, Blackamoors denilen, Kuzey Afrika ve Ortadoğu’dan Ortaçağ’da Avrupa’yı istila etmeye gelmiş siyah derili, güçlü-kuvvetli, gösterişli kumaşlara sarınmış, türbanlı, Müslümanları hizmetkar olarak gösteren figürler kullanmıştı.
Bu figürlerden biri, lambaları (kültürleri), yangın söndürücülerine bağlı kitsch bir Venedik şamdanını tutan bir zenci. Ama bu lambalar artık ışık vermiyor; yangın söndürücülerle söndürülmüşler. Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu

 

  • Senegal’in başkenti Dakar’ın karşısındaki Gorée, köleler adası idi. 18. ve 19. yüzyıllarda Afrika’dan kaçırılan zenciler Gorée’de toplanıyor ve oradan gemilerle Amerika’ya, Antil Adalarına, Brezilya’ya, Küba’ya ve Jamaika’ya gönderiliyordu. O dönem içinde Afrika’dan plantasyonlara gönderilen kölelerin sayısı on iki milyona ulaşıyordu.
  • Köle tüccarları köyleri basarak yedi ile on yaşlarındaki zenci çocukları kaçırıp, hadım edip, satıyorlardı. Kaçırılan çocuklar Mısır’ın güneyinde Assiout’daki Hıristiyan-Kıpti manastırındaki papazlar tarafından hadım edilirmiş.
  • Hadım, cinsel organların altındaki testis torbaları bağlanıp ustura ile kesilerek yapılırmış. Bu iş bittikten sonra idrar yollarının ucuna birer kamış takılarak çocuklar bellerine kadar kuma gömülürmüş. Kumun içinde ölen çocuk çok olurmuş.
  • Hadım operasyonları birçok yerde yapılıyormuş. Hidiv İsmail Paşa’nın yanından ayrılan haremağası Halil Ağa da bir merkez açmış. Önemli bir hadım merkezi de Çad’ın güneyinde, Ouaday Sultanlığı’nın bulunduğu yerdeymiş. Çocuklar hadım edildikten sonra Trablus’a gönderiliyor, karşılığında silah, halı, kilim, çay ve çeşitli kokular alıyorlarmış. Habeşistan’ın (Etiyopya) güneyinde de bu işi yapan merkezler varmış.
  • Barok dönemde (1600-1750) İtalya’daki kastratolar döneminden Sanatta Şiddet bölümünde bahsetmiştik.

 

Füsun Kavrakoğlu

Önceki Yazılar

Japonya 125 Çocuklar İçin Davranış Listesi

Bu liste pek çok kaynakta yayınlanmış. Unutulmasın diye, belki örnek alan çıkar diye tekrar yayınlansın…

22 saat ago

Faşizm / Diktatörlük 31

“Sığınaktan Yahudilerin, Rusların ve Polonyalıların yararlanmaları yasaktı.” “Tüm savaş tutsaklarının sorumlusu olan General Reinecke ile…

3 gün ago

Japonya 124 Japon Eğitiminde “Cesur Değişim”

Japon eğitim sisteminde çocukları Japon değil, dünya vatandaşı olmak üzere eğitme yoluna gidiliyor. Japonya’da Cesur…

4 gün ago

Japonya 122 Claude Lévi-Strauss’un Kaleminden Japon Sanatı

Egzotizme mesafeli duran Balzac 1834’te, Mutlak Peşinde adlı eserinde Çin’in tuhaf buluşlarına karşı çıkarken, Japon…

5 gün ago

Batıda Doğu, İslam ve Türk Algısı 82

“Barış istemeyen ve verdikleri bir sözü asla tutmayan Moskoflar” Osmanlılar, kime dostlukla ve itina ile…

6 gün ago