Libya’daki Leptis Magna birden fazla macellum içeren kentlerdendir. Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkentinde en az dört macellum olduğuna dair metin vardır.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2005.
- Antik Dönemde pazarlara gitmek önemsenir. Giderken yıkanılır, tıraş olunur, tırnak kesilir, temiz giyinilirdi.
- Önceleri Antik Yunan ve Roma kentlerinin agora veya forumlarında et ve balık da satılırdı. MÖ 2. yüzyıl sonları – 1. yüzyılın başlarında özel çarşılar inşa edilmeye başlandı. Domuz pazarı, buğday ve ekmek pazarı, şarap pazarı gibi.
- Antik dönemin et ve balık pazarlarına Yunanca Makellon, Latince Macellum denir. Büyük limanlarda bulunan Horrea veya Grannarium’lar, ardiyeler (antrepolar) veya tahıl ambarları (silolar) idi. bunların en büyüğü Roma’nın Ostia limanındaydı. Roma’da birden fazla macellum vardı.
- Makellon ve macellumlarda alış veriş yapmaktan başka, ticareti koruduğuna inanılan Hermes veya Merkür, Tykhe veya Fortuna gibi tanrı ve tanrıçalara; yerel cin ve yerel kahramanlara kurban sunulurdu. İmparator/imparatoriçe kültü tapınağının da burada yer alması doğaldı. Bu çarşılarda ayrıca yemek yenir, şölen verilir, toplantılar düzenlenirdi.
- Macellumlar, dükkan sıraları ve portikolarla çevrili üzeri açık tesislerdi. Ortalarında dairesel veya poligonal (çok köşeli) planlı, koni veya kubbe şeklinde çatı ile örtülü bir bina (tholos) yer alırdı. MS 2. yüzyılda inşa edilmiş Perge ve İmparator Antonius Pius (MS 138-161) tarafından inşa ettirilmiş olduğu düşünülen Sagalassos macellumlarının tholosları, birer imparator kültü tapınağıdır. Roma İmparatorluk Dönemi Ephesos’unda da bir macellum olduğunu iki ayrı yazıttan öğreniyoruz.
- Et ve balık pazarlarında genellikle doğal kayalığın içine oyulmuş balık yıkama havuzları; taş masalar ve pazar kontrolörünün makamı olurdu.
- Söz konusu dönemde Yunan ve Roma’da köle ticareti vardı. Antik yazarlardan öğrendiğimize göre genç ve sağlıklı bir erkek köle için konulmuş olan narh ile işe yarar durumda olan iki eşek için ödenmesi gereken bedel aynıydı. Side, Antik Dönemde köle ticaretinin merkezi olmasıyla ünlüdür.
Yararlanılan Kaynak
Antik Çağda Et ve Balık Pazarları, Prof. Dr. Mükerrem Usman Anabolu, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, 2003.
Antik Çağda Et ve Balık Pazarları, Antik Dönem, antrepo, balık pazarı, çarşı, Ephesos, et pazarı, Grannarium, Horrea, İmparator Antonius Pius, köle ticareti, Leptis Magna, macellum, Makellon, Ostia limanı, pazar, Perge, Prof. Dr. Mükerrem Usman Anabolu, Sagalassos, Side, silo, tholos, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, yemek kültürü
Leave A Reply