1815 yılından sonra, sürgünden dönen Prens Louis-Joseph, binaları restore etmeye, bozulmuş bahçeleri düzenlemeye, Louvre’a ve başka yerlere götürülmüş olan tablo ve diğer sanat eserlerini geri almaya başlamış. 1817’de şato ile ahırlar arasına Victor Dubois tarafından günün moda akımı olan Romantik stilde İngiliz Bahçesi yapılmış. Bu bahçe modelinde, düz hatlardan ve simetriden kaçınılır, köşeler yuvarlak döner, bitkiler sanki insan eliyle ekilmemiş de doğada tabii olarak yetişmiş gibi görünsün istenir. Aşk Adası, Venüs Tapınağı gibi adları olan hafif yapılar İngiliz bahçesine yerleştirilir. 1663’te Chantilly’nin, daha sonra da Versailles Sarayı’nın Fransız bahçelerini tasarlamış olan André Le Notre’un görkemli bahçesinden geriye yalnızca suları çağlayan gibi dökülen Beauvais Çeşmeleri kalmış.
1830, 1848 devrimleri ve Fransa’nın içinde bulunduğu zorlu dönemde şatoyu devralan varisler ya sürgüne gönderilmiş ya da hayatını kaybetmişti.
1871’te sürgünden dönen Henri d’Orleans, Aumale Dükü (1822-1897) de Büyük Condé gibi şatonun tarihinde çok önemli bir yer tutuyor. Kral Louis-Philippe’in beşinci oğlu olan Aumal Dükü, mülk kendisine miras kaldığında sekiz yaşındaymış. 21 yaşındayken Cezayir’de savaşmış, muzaffer olunca Cezayir Genel Valisi olmuş. 1848 Devrimi sırasında Londra’ya kaçmış. 23 yıl sonra Chantilly’e dönünce 1875-85 yılları arasında Büyük Şato’yu, Honoré Daumet’ye yeniletmiş. Yeniden yapılan bölümler, 16. ve 18. yüzyıl yapımlarıyla kaynaştırılmış. Burası yeniden inşa edilirken Prens için bir ev, müze ve sanat galerisi olarak tasarlanmış. Dükün odasındaki banyoya sıcak ve soğuk su bağlanmış. Ayrıca 1886 yılından itibaren küçük odalarda gazla işleyen merkezi ısıtma kullanılmış. Şatonun pencerelerinde, tavanlarda, kapı kulplarında ve daha pek çok yerinde Henri d’Orleans’ın baş harflerini (H. O.) görmek mümkün. Dük eşini ve çocuklarını 1866 ile 1872 yılları arasında kaybettiği, varisi kalmadığı için mülkü halka açık bir müze, Condé Müzesi olması için bağışlamış. Vasiyetine iki şart koymuş: Biri buradaki koleksiyonun başka bir yere ödünç verilmemesi ve Resim Galerisi’ndeki sergilemenin değiştirilmemesi.
Resim Galerisi’ndeki sergileme, Aumale Dükü’nün vasiyeti uyarınca olduğu gibi korunmuş: Pompei kırmızısı rengindeki duvarlar üzerine, sadece boyutlarına göre (yapıldıkları tarih ya da coğrafi bölge dikkate alınmaksızın) yerleştirilmiş tabloları barındırıyor. Sergileme hakkında daha öte bir şey söylemek istenirse, sol duvarda İtalya’da ya da İtalyan ressamlar tarafından yapılmış tabloların, sağ taraftaki duvarda ise Fransız Okulu’na ait eserlerin bulunduğu söylenebilir. Resim Galerisi bize 19. yüzyılda sanat galerilerinde sergilemenin nasıl olduğunu gösteriyor.
Fotoğraflar: Füsun Kavrakoğlu, Kasım 2024.
Raphaello Sanzio’nun (1483-1520) antik eserden ilham alarak yaptığı Üç Güzeller (1503-1505) tablosu.
Rotunda Resim Galerisi’nde sergilenmekte olan Raphaello Sanzio’nun Meryem, Yusuf ve Çocuk İsa’yı betimleyen eseri Loreto Meryem’i (1509). Raphael’in bu tablosu, kaybolan aslının kopyası zannediliyordu. 1979 yılında orijinal olduğu anlaşıldı.
Yararlanılan Kaynak
The Chateau of Chantilly, Ed. Christian Ryo, Nicole Garnier, Editions Ouest-France Edilarge S.A., Rennes, 2005.
Leave A Reply