
Ejderhanın kışı yeraltında geçirdiği, ikinci ayın ikinci günü göğe çıktığında baharın ilk gök gürlemesi ve yağmuruna neden olduğu düşünülür. Bu işaretler Kuzey Çin’de tarlada çalışmaya başlama işareti sayılırdı. Bu gün, günümüzde de, Çin’in dışında yaşayan Çinliler tarafından da ejderha bayramı olarak kutlanırken ejderhayı temsil eden havai fişekler patlatılıyor ve bunların bir parçasını bulanın şanslı bir yıl geçireceğine inanılıyor. Küçük ve büyük ejderhaların birlikte betimlenmesi, çocuklarınızın parlak bir geleceği olsun, dileğini yansıtıyor (1).
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Kudat Ailesi’nin izniyle, 2022.
Çan, ilk defa Çinliler tarafından kullanılmış bir formdur, diye düşünülür. Sansürün, Çin icadı olduğuna kesin gözüyle bakılır. Aynı şekilde, şemsiyeler, kilitler, anahtarlar için de Çin icadıdır diye düşünülür. Eski dönemlerde şemsiyeler hem erkekler hem kadınlar tarafından kullanılır, yüksek mevki simgesi sayılırdı.
Han Hanedanı döneminde (MÖ 202- MS 220) kumar çok yaygın bir eğlence türüydü. Kumar oynamayı seven Çinliler, yaklaşık 2000 yıl önce ilk iskambil oyunlarını icat etmişlerdi (2). 1320 yılında oyun kağıtlarının Avrupa’ya Çin’den geldiği biliniyor (3). Kart oyunlarından başka at yarışı, horoz dövüşü de farklı kumar imkanlarıydı (4).
MÖ 400’lerde icat edilen uçurtma (5), 1350 yılında Çin’den Avrupa’ya gelmiştir. Çin’den getirilen/öğrenilen duvar kağıdının Londra’da 1684 yılından itibaren yaygın olarak kullanılmaya başlandığı biliniyor (6).
Çinliler, insan bedenini gevşetip zihni yoğunlaştırmaya yönelik tai chi diye bilinen egzersiz sistemini 2000 yıl önce geliştirdiler (7). Parklar sabahın erken saatlerinde spor yapanlarla dolar. Dans edenleri, badminton oynayanları görmek de mümkündür.
Çinliler barut, matbaa, pusula ve kağıdın yanı sıra futbolun da kendi buluşları olduğunu iddia ediyorlar. “Ayak topu” Han Hanedanı döneminde (MÖ 206-MS 220) saraya girmiş. Batılı anlamdaki futbolun Çin’e 1909 yılında Qing Hanedanı döneminde girdiği söyleniyor. Çin günümüzde kadın futbolunda söz sahibi bir ülkedir. Çin, bir masa tenisi ülkesi. Tren istasyonlarında beklerken bile yaptıkları bir spor (8).
Satrancın ilk hangi ülkede oynandığı tam olarak bilinmiyor; Çin’de, Hindistan’da, İran’da oynandığı biliniyor. Sudoku, Japonca olmasına rağmen, Çin’den kaynaklanan bir oyun (9). Batı’da oynanan satranca benzeyen geleneksel Çin satrancının (xiang qi) pulları yuvarlak ve her birinin ismi var (10).
Bir Instagram haberine göre, Çinli bilim insanları, anne karnına ihtiyaç duymadan yapay zekanın yönettiği bir rahim oluşturmayı başardı.
Yararlanılan Kaynaklar
(1) Çin Simgeleri Sözlüğü, Wolfram Eberhard, Kabalcı Yayınevi, 2000. Sayfa 104, 105.
(2) Çin İmparatorluğu, Philip Steele, İş Bankası Kültür Yayınları, 2012. Sayfa 52, 53.
(3) Keşifler ve İcatlar, Jean-Louis Besson, TÜBİTAK, 2003.
(4) Everyday Life in the Ancient World, Dr. John Haywood, Anness Publishing, 2014. Sayfa 161.
(5) Çin İmparatorluğu, sayfa 53.
(6) Keşifler ve İcatlar.
(7) Çin İmparatorluğu, sayfa 52.
(8) Bilmediğimiz Çin, Kamil Erdoğdu, Kırmızı Kedi Yayınevi, 2021. Sayfa 217, 218.
(9) Türk’ün Aklı Nasıl Çalışır?, İdil Sevil, Hümanist Kitap Yayıncılık, 2020. Sayfa 56.
(10)Everyday Life in the Ancient World, sayfa 160.
Leave A Reply