Likya Işık Ülkesi 31 Likya’da Madencilik ve Zeytinyağı Üretimi
Mısır’da Tell-el Maskutha’da ele geçen, üzerinde mitolojik figürler bulunan Likçe yazıtlı gümüş vazo Londra’da British Museum’dadır. Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Likya Uygarlıkları Müzesi, 2019.
Mitolojide Likya, demirciler tanrısı Hephaistos’un yurdudur. Patara’da kaliteli işçilikle üretilmiş altın ve gümüş süs eşyaları, takılar bulunmuştur. Mısır’da Tell-el Maskutha’da, MÖ 400-350 yılları arasına tarihlenen üzeri Likçe yazıtlı gümüş bir vazo ele geçmiştir. Patara’da süs eşyası ve kap üretimi yapan atölyelerin olduğu bilinmektedir. Kyaneai akropolünün yamacında, demirden alet üretimi yapan işlik kalıntıları, demirci cürufu ve fırın kalıntılarına rastlanmıştır. Arykanda’da da çok miktarda madeni buluntu saptanmıştır. Madenin saflaştırılmasından eşya üretimine kadar her sahada faaliyet gösteren kent, canlı maden sanayii ile bu özelliğiyle Anadolu’da öne çıkan az sayıda kentten biridir.
Likya Uygarlıkları Müzesi’nde sergilenmekte olan Bizans Dönemine tarihlenen ezme taşları. Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2019.
Zeytinin anavatanı olarak Güneydoğu Anadolu ile Doğu Akdeniz kıyıları gösterilir. Orta ve Geç Tunç Çağında Anadolu, Suriye, Lübnan, Filistin, Kıbrıs ve Girit’te zeytinyağı üretimi yaygınlaşmıştır.
Antik Dönem içerisinde zeytinler, ağaçtan toplandıktan sonra temizlenir, yumuşatılır; ayakla ezme (Solea et Canalis), küçük dövme araçları (Tudicula), basit yağ değirmenleri (Mola Olearia) veya gelişmiş yağ değirmenleri (Trapetum) vasıtasıyla parçalanırdı. Parçalanan zeytinler, baskı kollu pres, baskı kollu ve makaralı pres (Cato Presi), baskı kollu ve taş ağırlıklı makara presi (Heron Presi), baskı kollu ve vidalı pres (Pilinius Presi), tek veya çift vida presi, yükleme presi veya takoz çakmalı pres ile sıkıldıktan sonra elde edilen zeytinyağı, biriktirme havuzlarına alınırdı.
Antik Dönemde diğer bölgelerde olduğu gibi Likya bölgesinde de zeytinyağı besin, kozmetik ve aydınlatma amacının yanı sıra spor yarışmalarında kullanılmıştır. MS 141 yılında yaşanan depremin ardından dönemin büyük zengini Rhodiapolis’li Opramoas, Myra’ya (Demre) 12.000 denarii değerinde zeytin ağacı ve zeytinyağı üretimi yapılabilmesi için de aynı miktarda nakit vakfetmiştir. Likya bölgesindeki zeytinyağı işlik kalıntıları, bölgedeki üretimin yoğunluğunu göstermektedir.
Beğenerek okumakta olduğum anlatımlarınızın az olduğunu belirtmiştim. Ama şimdi daha ciddi bi şekilde okumaya kendimi verince bu kez de yeterince bilgili ve aydınlatıcı olduğunuzu gördüm. Bilgilendirmeniz bu kez bana göre fazlasıyla yeterliden de ötededir. Bundan fazlası zaten özel araştırma gereği duyumsayanlara özgü olur. Yeniden tebrik eder başarılı böylesi uğraşınızın devamını dilerken elinize, dilinize bilginize ve de emeğinize yürekten teşekkür eder güzel günler dilerim
Bugün iki kez yineledim. Yenisini daha sonraki bilgilerinize erişince veya okuyunca yinelerim. Saygılarımla
View Comments
Beğenerek okumakta olduğum anlatımlarınızın az olduğunu belirtmiştim. Ama şimdi daha ciddi bi şekilde okumaya kendimi verince bu kez de yeterince bilgili ve aydınlatıcı olduğunuzu gördüm. Bilgilendirmeniz bu kez bana göre fazlasıyla yeterliden de ötededir. Bundan fazlası zaten özel araştırma gereği duyumsayanlara özgü olur. Yeniden tebrik eder başarılı böylesi uğraşınızın devamını dilerken elinize, dilinize bilginize ve de emeğinize yürekten teşekkür eder güzel günler dilerim
Bugün iki kez yineledim. Yenisini daha sonraki bilgilerinize erişince veya okuyunca yinelerim. Saygılarımla