Sömürgecilik 3

Smalah’ın Abd-el-Kader’den Alınışı, Horace Vernet (1789-1863), Musée National du Château, Versailles.
1843 yılındaki Fransız işgali sırasında yapılan Smalah Savaşı’nda Fransız ordusunun başında Henri d’Orléans, Cezayir direnişlerinin başında ise Abd-el-Kader vardı.
Fotoğraf: Web Gallery of Art

“Çinhindi sohbet konusu bile olmaktan çıkmıştı. Çok uzak, çok egzotikti ve kaybedilmişti.  Elinde bir mesleği olmayanların, gönüllü askerlerin, gözü karaların çarpıştığı yerin düşmesi pek dert edilmiyordu artık….Hiç kimsenin  Cezayir‘deki çalkantılarla da iç karartıcı bir hava estirmeye niyeti yoktu… Öteden beri  Arapların ve dillerinin alay konusu edilmesine, şimdi bir de ne kadar vahşi oldukları eklenmişti. Dolayısıyla görevdeki askerlerin ve terhis olmuşların orduya geri çağrılarak, düzeni sağlamak üzere Cezayir’e gönderilmesi gayet doğaldı…. Savaşta olduğumuz hissi yoktu kimsede. Bir sonraki savaş, özgür dünyayı yok etmek üzere Rus tanklarıyla Doğu’dan gelecekti.”

1954’te Cezayir’in bağımsızlık mücadelesi sırasında, Cezayir’deki küçük grupların birleşmesiyle bir sosyalist parti kurulmuştu: FLN – Front de Libération Nationale – Ulusal Kurtuluş Cephesi. 

1961’de Cezayir’in Fransa sömürgesi olarak kalması için kurulan OAS – Organisation de l’armée secréte – Gizli Ordu Örgütü, bu amaç için her yola başvuran, aşırı sağcı, silahlı bir örgüttü. OAS, 1962’de Cumhurbaşkanı de Gaulle’ü öldürmek amacıyla bir saldırı gerçekleştirmişti.

1954-1962 arasında Cezayir Bağımsızlık Savaşı sırasında Fransız ordusunda yardımcı kuvvet olarak yer alan Müslüman Cezayirliler vardı,  Harkiler. Kara Ayaklar – Piednoir’lar ise, Tunus, Cezayir ve Fas’ın Fransız sömürgesi oldukları dönemde, başta Fransızlar olmak üzere bu ülkelerde yerleşik Avrupa kökenlilere verilen addı.

Seneler, Annie Ernaux, Can Yayınları, 2022. Sayfa 56, 57, 64, 227.