Batı’da Doğu, İslam ve Türk Algısı 6

“Le grand Mamamouchi”
Oyunun karakteri eski cumhurbaşkanı Sarkozy ile alay etmek için kullanıldı.
Fotoğraf:larmeemexicaine.20minutes-blogs.fr

• Barok Dönem’deyiz (1600-1750), İtalyan müziğinin egemenliği hakim. 17. yüzyıl ortalarında Fransa’nın da ulusal müziği gelişmeye başlıyor. 1660’tan sonra İtalya’dan Fransa’ya göç eden Jean Baptiste Lully (1632-1687), Fransız biçemini ortaya koyuyor. Fransızların bir türlü benimseyemediği opera türünün ilk örneğini XIV. Louis’nin emri ile yine Jean Baptiste Lully’nin gerçekleştirdiği söylenir. Lully, içinde solo, koro, zengin orkestra çalgıları ve dansların yer aldığı eserinde Moliére (1622-1673) ile işbirliği yapmıştır. Bu düzenlemeden comedie ballet geleneği doğmuştur.
• Bu doğumlara yol açan, Fransa Kralı XIV. Louis’nin (hd. 1643-1715), 1669 yılında Versailles Sarayı’na yollanan ilk Türk elçisinin bir büyükelçi değil de bir müteferrika olmasına sinirlenmesi olmuş. Müteferrika, padişah, sadrazam ve vezirlerin emirlerini götüren kişidir (1). Bu yüzden, saray bestecisi Jean Baptiste Lully’e “absürd bir Türk balesi” sipariş etmiş. Amaç, Türkleri  küçük düşürmekmiş.
• 1669 yılında yapılan protokol kazasına 1670 yılında cevap verilmiş.
• Moliére, o yıl yazdığı Kibarlık Budalası oyununa, ikinci derece bir rol olan Mamamouchi karakterini ve maiyetini eklemiş. Mamamouchi, gerçek bir idrake sahip olmayan, kendi kendine öyleymiş edası veren bir kişiliktir. Piyeste, Mamamouchi ile heyeti, kocaman sarıkları, tuhaf kılıklarıyla Osmanlı’yı alay konusu yapmışlardır. Lully de mehter adımlarını, vurma çalgıları ve Türkçe’ye benzer sözcükleri metne eklemiştir.
• Müteferrika’nın ziyareti, Paris’in kahve ile tanışmasına vesile olmuştur.

Yararlanılan Kaynaklar

1 – https://www.osmanice.com.

2 – Zaman İçinde Müzik, Evin İlyasoğlu, YKY, 1994.