Antik Dönemde Takı 3

Fotoğraftaki altın bileziklerin menşei tam olarak bilinmiyor. Ancak gerek yapım tekniği gerekse model olarak Mochlos Adası’ndaki Antik Minoa Uygarlığı örnekleri ile benzer olduğu belirtilmiş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Puşkin Müzesi, Moskova

• Arkaik (MÖ 650-480) ve Klasik (MÖ 480-330) Dönemlere ait takılar, daha çok tapınaklara ve ölü adağı olarak yapılmış, günlük hayatta daha az kullanılmıştır. Mücevher, Helenistik Dönem’de (MÖ 330-30) günlük yaşama girmiştir denebilir. Amaç sadece süslenmek değil, aynı zamanda takan kişiyi kötülüklerden de korumaktır. Mühür yüzükler takılar içinde önemli bir grubu oluşturmuştur. Yüzük taşları üzerine oyularak yapılmış insan ve hayvan betimlemeleri, çağın heykel üslubunu da yansıtır. Helenistik Çağ takı tekniklerinde en önemli aşama, kakma tekniği ile yapılmış kıymetli taş veya renkli cam ile elde edilmiş çok renkliliktir. Helenistik Dönem’de hayvan ve insan başlı halka şeklinde ve disk başlıklı olmak üzere iki tip küpe ile yılan şeklindeki bilezik ve yüzükler yaygın olarak kullanılmıştır.
• Roma Döneminde takılarda değerli ve yarı değerli taşlarla birlikte cam, bronz ve demir gibi ucuz malzemenin kullanımı, takının toplumda yaygınlaşmasını sağlamıştır. Yüzükler asalet ve rütbe göstergesi, nişan-evlilik simgesi, mühür, amulet (muska) ve zehir taşıma aracıdır. Roma İmparatorluk Çağı’nda (MÖ 30-MS 395) yapılan takılarda Helenistik biçimler devam eder ancak Helenistik Dönem’in ince işçiliği sürmez. Ama süslemeler daha gösterişlidir. MS 2. yüzyılda İmparatorluk Dönemi sikke ve madalyaları yüzüklerde, kolyelerde, broşlarda kullanılmaya başlar ve yaygınlaşır. Safir, topaz gibi taşların kullanımı artar. Küpe biçimlerinde çeşitlilik görülür. Ucuz tunç takıların yanında altın taklidi cam boncuklu kolyeler, cam ve çeşitli taşlardan yapılmış yüzük ve bileziklerin kullanımı çok yaygınlaşır. Takılar, süslenme unsuru olmanın yanı sıra değiş tokuş nesnesi olma amacı da taşırlar. Özellikle yüzükler çok çeşitlidir. Mühür olarak, asalet ve rütbe işareti olarak, nişan ve evlenme işareti olarak, adak veya anahtar yüzük olarak kullanılırlar.
• Bizans kuyumculuğunda antik sanatın etkileri azalmış, Hıristiyanlık inancıyla ilgili konular, bitki, hayvan ve geometrik şekiller işlenmiştir. MS 7. yüzyıldan itibaren takılardaki süslemelerde haç, Meryem ve aziz tasvirleri yoğunluk kazanır. Altın daha az kullanılır.

Yararlanılan Kaynaklar

Rings, Shirley Bury, Victoria & Albert Museum, 1984.

Antalya Müzesi bilgi levhaları