Osmanlı döneminde Kuzey Afrika’ya Cezayir’e, Tunus’a, Libya’ya gönderilen Osmanlı yeniçeri askerleri ve onların ailelerine Kuloğlu Türkleri denir. Bunlara Osmanlı için savaşan Türk korsanlar ya da Müslümanlığı kabul ederek yeniçeriye katılan Yahudi ya da Hristiyanlar da dahildir. Zamanla yerli halktan kadınlarla evlenen Osmanlı askerlerinin soyundan gelenlere verilen Kuloğlu sıfatı, Sultan’a hizmet edenlerin oğulları anlamında kullanılıyordu. Büyük bölümü Misrata kentinde yaşamakta ve Libya‘da halk arasında Misratalılar için “Yahudiler gibi fırsatçı tüccarlar”, denir.
Ortadoğu’da Büyük Tiyatro, Hüsnü Mahalli, Destek Yayınları, 2021. Sayfa 77.
Londra Sanat Üniversitesi Stanley Kubrick Arşivi’nde yer alan Varşova gettosundan tarihi fotoğraflar, Atlas Pasajı’nda İstanbul Sinema Müzesi’nde sergilenmişti.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2023.
“Şu burnu büyük Yahudilerden onlar. Nasıl soğuk ve kibirli olduklarını tahmin edemezsin!” “Yahudiler mi? Çok doğru. Çok kibirli. Hepsinin de Doğal Tarih Müzesine konmaları gerekir.”
Bukalemunlar İçin Müzik, Truman Capote, Remzi Kitabevi, 1990. Sayfa 180.
İskoçlar pintidir, İngilizler haindir gibi önyargılar akla mantığa tabi değildir: Kültürün parçasıdır, tabiri caizse ve dolayısıyla sorgulanamazdır.
İyi Hikaye, J. M. Cotzee ve Arabella Kurtz, Can Yayınları, 2023. Sayfa 104.
Kültürel stereotipler genelde toplumların duygusal farklılıklarını yansıtır – soğuk Almanlar, sıcakkanlı Akdenizliler gibi. Bir araştırmada deneklere 10 ulus/etnik grup adı, 84 kişilik özelliği verilmiş ve her ulusun hangi özelliklere sahip olduğunu belirtmeleri istenmiştir. En sık belirtilen özellikler arasında ‘eğlence düşkünü Amerikalılar’, ‘sessiz ve düşünceli Çinliler’, ‘durgun ve soğuk İngilizler’, ‘fevri İrlandalılar’, ‘heyecanlı İtalyanlar’, ‘hırslı Museviler’, ‘gamsız zenciler’, ‘çabuk öfkelenen ve saldırgan Türkler’ vardır.
Batılı zihni için olumlu ve olumsuz duygular iki ayrı kategoridir ve bunlar arasında negatif korelasyon vardır; yani olumlu ve olumsuz duygular zıt kutuplarda yer alır ve aynı anda var olamaz. Siyah ve beyaz gibi, sıcak ve soğuk gibi zıttır.
Oysa Doğu toplumlarında siyah ile beyaz karışıp gri olur, sıcak ile soğuk karışır ılık olur. Doğu toplumlarında olumsuz duygular kabullenilir, olumluyu dengeler, değerlidir.
Doğulu zihinlerde, duygular arasındaki korelasyon negatif değil, hatta kimi zaman pozitiftir. Yani ya biri ya öteki değil, tümü bir arada bulunabilir, hatta birbirini besleyebilir.
İnsan ve İnsanlar, Çiğdem Kağıtçıbaşı, Duran Ofset Matbaası, 1976.
Türk’ün Kalbi Nasıl Çarpar?, İdil Sevil, Doğan Novus, 2021. Sayfa 125, 150.
Leave A Reply