Çağdaş Sanata Varış 32 | Sembolizm 7

SEMBOLİST  MÜZİK

• Bu dönemde en baskın sanat müziktir.
• Akımın izleyicisi besteciler: Stravinski (1882-1971), Bartok (1881-1945), Debussy (1862-1918), Elgar (1857-1934), de Falla (1876-1946), Mahler (1860-1911), Ravel (1875-1937), Scriabine (1872-1915), Richard Strauss (1864-1949).
• Wagner operalarına, Wagner’ci drama  hayranlık. Çünkü müzikte yeniliğe açılımlar, 19. yüzyıldaki Romantizm’in doruğa erdiği noktadan başlar. İlk değişim, Wagner’in Tristan ve İsolde’si ile 1859’da olmuştur. Aynı yıllarda Liszt’in senfonik şiirlerinde de teknik yeniliklere rastlanır. Akorların karmaşık kurgusu, tonalitenin sürekli değişimi, 1890 yılından sonra bestecileri yeni dil arayışında yönlendiren etkenler olmuştur. Öz ve biçimdeki karşıtlıklar, değişik ülkelerde değişik akımlar adı altında 20. yüzyıl Modernizm’ini hazırlamıştır.
• Wagner, görkemli dekorun seyircinin dikkatini dağıttığı kanısındaydı. Bu dönemde yalın dekor kullanıldı. “Tiyatro sözdür, dekor yoktur”.
• Sembolist “büyük eser” operadır. Modern operayı hazırlayan akımlar Post Romantizm, Ulusçuluk ve İtalyan Gerçekçiliği’dir. 19. yüzyıl sonundaki ulusal akımlar, operayı da etkiledi. Rusya’da Orta Asya halk müziği, Rus tarihi ve masalları, Glinka, Mussorgski, Rimski-Korsakof ve Borodin ile sahneye yansıdı. Bohemya’da Smetana, Dvorak ve Janaçek de benzeri bir yansımayı simgelerler. İtalya’daki Gerçekçilik akımı, Verdi’nin boşluğunu doldurmak için ortaya çıkar ve ilk ürününü Palyaço ile verir.
• Debussy’nin tek perdelik operası Pelléas ve Mélisande (1902), Sembolist şiirin müziğe uyarlanmasıdır.
• Debussy matematiksel, yeni bir müzik dili buldu.
• Debussy’nin Prelüd ile başlattığı Doğu müziğinin Batı müziğine girmesi, Egzotizm, Ravel’in, Rimski-Korsakof’un eserlerinde de kendini gösterir.
• Stanislavski (1863-1938), döner sahne, makina ve ışık oyunları yardımıyla gerçek hayatı sahneye yansıttı.
• Gramofon kaydı 1877’de Thomas Edison tarafından icat edilir. İlk kaydedilen ses, soprano Jenny Lind’in aryaları olarak bilinir. Brahms, önce kendi adını anons ederek bir Macar dansının kaydını alır. Büyük kemancı Joachim, büyük şancılardan Caruso ve Lilli Lehmann gramofonda ilk seslerini duyuranlar oldu. 1901’de New York Metropolitan Operası’nda bir opera temsilinin tümüyle kaydı yapıldı.  Gramofona kaydedilen ilk uzun senfonik yapıt, Respighi’nin Roma Çamları oldu, yıl 1924’tü. 1930’lardan sonra manyetik bant üzerine kayıt ile birlikte gelişen plak yapımı 1949’dan sonra standart bir işlem haline geldi.

Ukrayna, Lviv’de, Tarih Müzesi’nde hala çalışmakta olan gramofon.