“PÜR” OLANIN ZAMAN İÇİNDEKİ YOLCULUĞU
- Pür kavramının ilk kıpırdanışları Gaugin’den etkilenen Henri Matisse ile başlar. Katışıksız renkleri geniş alanlara uygulayarak renkte pür olmayı gündeme getirir.
- Cézanne’’ın doğaya yaklaşımındaki rasyonellik, nesnelerin özündeki geometriyi yakalamaya çalışması, Kübizm’in doğmasına yol açar. Cézanne, resim sanatını Kübist formalizme geçirmiştir. Cézanne’dan sonra “motif” terimi önem kazanır. Artık duyulardan çok akıl söz konusudur.
- Picasso ve Braque’tabiçimsel yöntem olgunlaşır. Nesnelerin analiziyle biçim serbest kalır.
- Kübizm anlamını, evrenin iç yapısını ifade etmede, varlığın özünü dışlaştırmada bulur. Bu, tüm soyut sanat anlayışlarının amacını oluşturur. Buradaki “pür”lük doğal formun arkasında görülen yalın geometridir.
- 1913’te Kazimir Malevich, Suprematizm (Görünüşüstücülük) ile formun mutlak pürlüğünü ortaya koydu (Beyaz Üzerine Siyah Kare ile). Malevich, Pürizm’den söz etmemiş olsa da, mutlak püre ulaşmıştır.
- Kübizm doğadan kopmamıştı. Neo Plastisizm ise plastikte pürün peşindeydi. Soyut mutlak olarak anlaşılıyordu, doğayla tümden kopulmuştu. Doğanın rastlantısal biçimlerinin karşısına, geometrik yalınlığa sahip işlevsel biçimleri geçirmek hedefleniyordu.
- Özde Kübizm’e dayanan Pürizm, bu okuldan daha yalın bir soyutlamayı içerir.
Amédée Ozenfant, Still Life with Dishes, 1920, Hermitage St Petersburg.
Fotoğraf:anjasthemeoftheweek.blogspot.com
- Amédée Ozenfant ile Le Coubusier 1918’de Pürizm’in ilkelerini ortaya koyarlar:
**Pürizm, bilimsel bir sanat olma amacında değildir.
**Pürizm, Kübizm’in süslemeci romantik bir sanat olarak kaldığına inanır. Oysa süslemeci sanat en aşağıdadır.
**Resim sanatında simgesel ve öykücü yeteneklerin önemi yoktur.
**Pürizm, değişmeyeni tasvir eder. Yapıt, geçici, dayanıksız, düzensiz, protestocu, edebi olmamalıdır.
**Yapıt, özü, arı olanı, sürekliliği, düzeni, değişmeyeni ifade etmeli, dengeli ve durağan olmalıdır.
**Sanat her şeyden önce algı olduğundan, Pürizm, açık bir şekilde algılamak, ayrıntısız oluşturmak ister. Teknik, sadece bir araçtır.
**Pürizm, orjinallikten korkar, temiz öğeler arar.
**Doğa’ya bakmak, onu kopya etmek değildir.
**Sanat, açık ve belli olmak kaydıyla her özgürlükten yararlanabilir.
- Çok yalın, dev boyutlu yüzeylerin elde edilmesine olanak tanıyan giydirme cephe Le Corbusire’nin buluşları arasındadır. Tasarladığı evlerin çevresinde ve şehir tasarımlarında yeşil alanlar önemli bir yer tutar. Amacı, Savaş sonrasının getirdiği karmaşık ortama akılcı ve güzel bir düzen getirmektir.
- Ozenfant ise anlatabileceğinin en fazlasını, en tutumlu yöntemle anlatma ilkesini savunmuştur.
- Pürizm’in ürettikleri soyut değil, soyutlamadır.
Soyut sanatta sanatçı bir objeden esinlenir ama eseri o objeye benzemez. Müzikten esinlenip uçuşan renkler çizmek gibi.
Soyutlamada figür vardır ama sanatçı o figürü kendine göre yorumlar, benzedi mi diye bir endişe taşımaz.
(Non figüratif resimde ise sanatçı birşeyden esinlenmez, eser hiçbir çağrışım yaptırmaz, bir objeye benzemez.) - Pür kavramı mümkün olduğunca az araçlardan yararlanmayı ve ekonomik ifade tarzını amaçlar. Etkileri Minimalizm’e kadar uzanır.
- Bauhaus ise yalın formu günlük yaşamın her alanına yayar. Sanat ve yaşam saf formda birleşirler.
Leave A Reply