MAN RAY, ALFRED STİEGLİTZ, PRESİZYONİZM, GEORGİA O’KEEFFE
- ABD doğumlu, ama ömrünün büyük bölümünü Fransa’da geçirmiş ve orada ölmüş olan Man Ray (1890-1976) daha çok avangard fotoğrafçılığı ile tanınmış; Sürrealizm ve Dadaizm akımlarında resim, fotoğraf, film, kolaj ve asamblaj tarzı eserler vermiş, ölümünden 20 yıl sonra, 20. yüzyılın en etkili 25 sanatçısından biri olarak kabul görmüştür. (Çağdaş Sanata Varış 49 Dadaizm bölümünde Man Ray’den bahsetmiş, eserlerinden de iki örnek koymuştuk.)
- ABD doğumlu Alman Yahudisi asıllı Alfred Stieglitz (1864-1946) ABD’den Almanya’ya gitti ve orada çektiği fotoğraflarla çok sayıda ödül kazandı ve 1880’lerde tüm Avrupa’nın dikkatini çekti, daha sonra ABD’ye döndü. Stieglitz, fotoğrafı bir sanat dalı olarak kabul ettiren kişidir. Ayrıca, çektiği tüm önemli sanatsal fotoğraflara ilaveten 1917 yılında Marcel Duchamp’ın New York’ta sergilenmeyen eseri Çeşme’yi de görüntülemiştir. Ready-made eserin kendisi daha sonra kaybolduğu için sanat dünyasının elinde 20. yüzyılın en etkili eserinden sadece Stieglitz’in fotoğrafı kalmıştır. Stieglitz, 1930’larda, insan vücudunun mahrem olmayan yerlerinin artistik potansiyel taşıdığının anlaşıldığı ilk fotoğrafları çekmiştir.
- Stieglitz ile 1924 yılında evlenen Georgia O’Keeffe (1887-1986) modern ABD sanatındaki en özgün ve önemli sanatçılardan biridir. Geleneksel Avrupa resim anlayışını terk ederek Uzakdoğu sanatına yönelmiştir. Yapıtlarında belirgin ve ritmik dış çizgiler; kafatası, hayvan kemikleri, bitkiler, kabuklar, kayalar kullanıyor, bu doğal biçimlere soyut bir güzellik katarak onlara erotik ve simgesel anlamlar kazandırıyordu. Sıkça resimlediği kala zambağı simgesi olmuştur. Seksüel çağrışımlar yaratan eserleri feminist eserler olarak da algılanmıştır. Kendine güvenen, özgür bir kadın olan O’Keeffe’e George diye hitap edilmiştir.
- 1910’larda ABD’de Fransız kökenli Kübizm, yerini Amerikan türü, yeni bir Kübizm’e bıraktı: Presizyonizm. Presizyonist sanatçılar eserlerinde fabrika, makine gibi endüstrileşme ögelerini kullanmışlar, soyutlamayı, figürü kaybetmeyecek şekilde işlemişler, bu yüzden, Kübizm’in Amerikan yorumu olan Presizyonizm’e Kübik-Gerçekçilik de denmişti.
- O’Keeffe, 1920’lerde duygusallıktan arındırılmış, hareketsiz, figürsüz, yarı-Kübist denebilecek; Kübizm’in yanı sıra Fütürizm ve Orfizm’den de etkiler taşıyan; keskin ve net çizgileri, fırça izlerinin görünmediği düzgün pürüzsüz yüzeyleri; bu arı tekniği ile yabancılaşma duygusu yaratan; uygulanışındaki titizlik ve hassalığa dayanarak Presizyonizm/Kesincilik denen ürünler vermiştir.
- Presizyonist sanatçılar arasında Charles Sheeler (1883-1965), Charles Demuth (1883-1935), Niles Spencer (1893-1952), Walter Murch, Morton Schamberg, Preston Dickinson, Ralston Crawford’u sayabiliriz. Presizyonizm, ABD’de Pop Sanat‘ı, özellikle de Indiana ve Johns‘u etkilemiştir..

Georgia O’Keeffe, Summer Days, 1936.
Son yapıtlarında sık sık New Mexico’nun göğünü ve çöl görünümlerini işledi.
Stili Presizyonist, Janrı Natürmort.
Kendisi, bu tablosu için şunları yazmış:
“I have picked flowers where I found them-have picked up sea shells and rocks and pieces of wood where there were sea shells and rocks and pieces of wood that I liked…When I found the beautiful white bones on the desert I picked them up and took them home too..I have used these things to say what is to me the wideness and wonder of the world as I live in it.”
Fotoğraf:wikipediart.org
Leave A Reply