Orissa tapınak stilinin çok güzel bir başka örneği de Puri’deki 12. yüzyıldan beri işlev gören Caganat Tapınağı. Bu tapınak Vişnu, erkek kardeşi Balaphadra ve kız kardeşi Subhadra için yapılmış. Puri, her inançlı Hindu’nun Varanasi gibi gitmesi farz olan bir hac merkezi. Muhtemelen bu yüzden tapınağın yakınlarında cüzzamlı pek çok kişi vardı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2002.
Önemli Hindu tapınaklarının bir de mutfak ünitesi oluyor. Burada pişirilen ve maha prasad adı verilen yemekleri, tanrının takdis ettiği düşünülüyor. Maha prasad o kadar saf ki, bedeni günahlardan arındırıyor. Orissa Eyaleti’nin Puri şehrinde Caganat Tapınağı’ndaki mutfaktan her gün en az 10.000 kişi yemek alıyor. Bu yemekler adak olarak müritlerin getirdiği malzemeden tapınak mutfağında pişiriliyor.
Sümerler zamanında, tanrıların kendilerine adak olarak sunulan yemekleri gerçekten de yedikleri düşünülürmüş. Adanan et ya ateş üzerinde ızgara olarak ya da tencerede pişirilirmiş. Tapınakta ekmekler de yapılırmış. Bunlar tanrılara sunulduktan sonra din görevlileri tarafından yenirmiş. Bu yüzden mutfak Sümerlerde de tapınağın önemli bir bölümünü oluştururmuş.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, 2002.
Güney Hindistan’da büyük gösterişli cümle kapılarıyla (gopuram), kutsal odayı, tapınak salonunu ve mandapa’yı (sütunlu salonu) örten koni biçiminde çatılar yaygın. Tamil Nadu ve Orissa’daki tapınaklar, Güney Hindistan’a özgü dini mimari üslubun ayırıcı yöresel özelliklerini taşırken, Kuzey Hindistan’da öne çıkan özellik, daha yumuşak hatlarla yuvarlanan kuleler, Şikara’lar oluyor.
Lakşmi Narayan Tapınağı.
Fotoğraf: Füsun Kavrakoğlu, Delhi, 1995.
Lakşmi Narayan, bu büyük modern tapınak, tapınağı yaptıran ailenin adıyla anılıyor, Birla Tapınağı. Bu zengin ve dindar ailenin yaptırdığı pek çok tapınak var. Tapınağın ana bölümü Lakşmi’ye ayrılmış. Lakşmi, Vişnu’nun eşi, zenginlik ve şans tanrıçası; genellikle bir nilüfer çiçeğinin üstünde otururken resmediliyor. O da Vişnu’nun her yeniden doğuşunda, çeşitli isimlerle gelmiş dünyaya. Hasat zamanı, yeni pirinçten yapılan un ile yere çizilen desenlerle renkli pirinç unu yarışması yapılıyor. Adına Kolam denen bu etkinlik, Lakşmi’ye şükran amacıyla yapılıyor. Sonra bunları karıncalar yiyor, hiçbir şey ziyan olmuyor.
Tapınakta ayrıca Hanuman, Ganeş ve Krişna için de bölümler var.
Hinduizm’de önemli konumları olan birçok tanrı var: Bunlardan biri, yiğitliği simgeleyen Maymun Tanrı Hanuman. Bir diğeri ise fil başlı olarak betimlenen Ganeş, Bilgi Tanrısı, Engellerin Yokedicisi, Başlangıçların Tanrısı. Ganeş, Şiva ile Parvati’nin oğlu. Vişnu‘nun en gözde dönüşümlerinden (avatar) biri olan ve Öz Benlik Atman’ı simgeleyen Krişna, genellikle mavi renkte ve flüt çalarken betimleniyor. Bunlar, temsil ettikleri tanrı adına saygı gösterilen, kendilerine dua edilen, sayısı tam bilinmeyen tanrı suretlerinin sadece birkaçı.
Lakşmi Narayan Tapınağı’nın duvarları Hinduizm’in kutsal yazıtlarından olan Bhagavat Gita (yaklaşık olarak MÖ 500’ler) ve Upanişadlar’dan (yaklaşık olarak MÖ 700’ler) alıntılar ve çeşitli sembollerle süslenmiş.
Leave A Reply